Έκθεση «Μέγας Αλέξανδρος. Από τη γη της Μακεδονίας έως τα πέρατα της οικουμένης»

Μια συναρπαστική ιστορία

Η έκθεση αφηγείται την ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου μέσα από τα νομίσματά του. Παρουσιάζει την επίδραση των νομισμάτων στον αρχαίο κόσμο, ακόμη και μετά τον θάνατο του Μακεδόνα βασιλιά.

Για την καλύτερη κατανόηση και τεκμηρίωση των νομισματικών τύπων και της ιστορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η έκθεση πλαισιώνεται από μια ενότητα αφιερωμένη στον οπλισμό των Μακεδόνων.

Διάρθρωση της έκθεσης

Η έκθεση χωρίζεται θεματικά σε 8 ενότητες:

1. Μακεδόνων όπλα: Το κράνος, η ασπίδα και η σάρισα. Το κράνος και η ασπίδα αποτέλεσαν εικονογραφικούς τύπους μακεδονικών νομισμάτων.
2. Η Μακεδονία έως τους χρόνους του Φιλίππου Β΄: Η νομισματική ιστορία της Μακεδονίας έως την εποχή του βασιλιά Φιλίππου Β΄.
3. Φίλιππος Β΄: Η νομισματοκοπία του πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
4. Αλέξανδρος Γ΄, ο Μέγας: Η προσωπική νομισματοκοπία του Μακεδόνα βασιλιά.
5. Οι διάδοχοι και τα ελληνιστικά βασίλεια: Νομίσματα των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
6. Αλεξάνδρεια νομίσματα. Μεταθανάτιες εκδόσεις: Νομίσματα που εκδίδονταν επί 2 αιώνες μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου, από τη Μακεδονία έως τη Βαβυλώνα και την Αίγυπτο.
7. Απομιμήσεις των αλεξάνδρειων τετραδράχμων: Νομίσματα των Κελτών και των κατοίκων της Αραβίας.
8. Πορτρέτα: Νομίσματα που απεικονίζουν τον Μέγα Αλέξανδρο.

Τα εκθέματα

Παρουσιάζονται 220 χρυσά, αργυρά και χάλκινα νομίσματα από τη Νομισματική Συλλογή της Alpha Bank.

Εκτός από τα νομίσματα, στα εκθέματα περιλαμβάνεται 1 κράνος φρυγικού τύπου από το Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων (Βίτσα Ζαγορίου).

Επίσης, εκτίθεται τμήμα μακεδονικής ασπίδας από την ΚΖ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων (Δίον Πιερίας), καθώς και τμήματα σάρισας από την ΙΖ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων (Αρχαίες Αιγές).

Τέλος, ιδιαίτερη θέση στην έκθεση κατέχει η μαρμάρινη κεφαλή του Αλεξάνδρου από τη Ζ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων (Αρχαία Ολυμπία).

Φίλιππος Β΄, ο ηγεμών των Ελλήνων

Το 338 π.Χ. ο Φίλιππος Β΄ κατόρθωσε να αναγνωριστεί ως επικεφαλής μιας συνομοσπονδίας στην οποία συμμετείχαν όλες οι ελληνικές πόλεις-κράτη, «πλην Λακεδαιμονίων».

Ο Φίλιππος ήθελε να υποδηλώσει την πανελλήνια ένωση που είχε επιτύχει. Έτσι, εισήγαγε νέους τύπους στη μακεδονική νομισματοκοπία. Ανάμεσά τους ήταν η κεφαλή του Ολυμπίου Διός, ως Πανελληνίου.

Ένας ακόμα τύπος του Φιλίππου ήταν ο νεαρός έφιππος αθλητής, που μνημόνευε τη νικηφόρο συμμετοχή του βασιλιά στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 356 π.Χ.

Ο Φίλιππος Β΄ ήταν ο πρώτος βασιλιάς που υιοθέτησε τον διμεταλλισμό, δηλαδή εξέδιδε παράλληλα χρυσά και αργυρά νομίσματα.

Η νομισματοκοπία του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Η προσωπική νομισματοκοπία του Μακεδόνα βασιλιά ξεκίνησε όταν ο Αλέξανδρος εξέδωσε μια σειρά αργυρών στατήρων που απεικόνιζαν την κεφαλή του Δία και τον αετό. Τα νομίσματα αυτά θεωρούνται σπάνια σήμερα.

Στη συνέχεια, ο στρατηλάτης καρπώθηκε τις τεράστιες ποσότητες χρυσού και αργυρού των Περσών. Έτσι, εξέδωσε νέα, πολυάριθμα νομίσματα και δημιούργησε τις προϋποθέσεις για μια ενιαία νομισματική πολιτική. Ήταν κάτι πρωτόγνωρο για την περιοχή γύρω από τη λεκάνη της Μεσογείου και την ασιατική ενδοχώρα.

Το κοινό νόμισμα που θεμελίωσε, το αλεξάνδρειο τετράδραχμο, κοβόταν σύμφωνα με τον ευρύτατα αποδεκτό αττικό σταθμητικό κανόνα.

Έγινε το πρώτο διεθνές νόμισμα της αρχαιότητας κατά την ελληνιστική εποχή και κατέκλυσε τις αγορές της ανατολικής Μεσογείου.

Οι διάδοχοι του Αλεξάνδρου

Μετά τον αιφνίδιο θάνατο του στρατηλάτη το 323 π.Χ., η αυτοκρατορία του διασπάστηκε σε 4 βασίλεια:

• Κασσάνδρου στη Μακεδονία.
• Λυσιμάχου στη Θράκη.
• Σελεύκου Α’ στη Συρία
• Πτολεμαίου Α’ στην Αίγυπτο.

Μια από τις πρώτες ενέργειες όλων των διαδόχων ήταν η έκδοση νομισμάτων. Πέρα από τη βασική οικονομική της σημασία, ήταν σημαντική ενέργεια ως πολιτική προπαγάνδα.

Τα πορτρέτα του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Οι διάδοχοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου επέλεξαν η εικονογραφία των νομισμάτων τους να παραπέμπει στον μεγάλο στρατηλάτη. Με αυτόν τον τρόπο:

• Επιβεβαίωναν τη νομιμότητα της διαδοχής.
• Υπενθύμιζαν την καταγωγή τους σε περίπτωση αμφισβητήσεων και δυναστικών συγκρούσεων.
• Εδραίωναν την εξουσία τους.

Έτσι, ο Μέγας Αλέξανδρος έγινε ο πρώτος διάσημος θνητός που απεικονίστηκε σε νομίσματα.

Ανάμεσα στα διάφορα νομίσματα που παρουσιάζονται στην έκθεση ξεχωρίζει το τετράδραχμο του Λυσιμάχου με τη θεοποιημένη κεφαλή του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Στο σημείο αυτό της έκθεσης φιλοξενείται και η μαρμάρινη εικονιστική κεφαλή του Αλεξάνδρου από την Ολυμπία.

Επιστημονική ομάδα και συντελεστές

Επιμελητές της έκθεσης είναι οι:

• Δρ Δήμητρα Τσαγκάρη, επιμελήτρια της Νομισματικής Συλλογής της Alpha Bank.
• Κωνσταντίνος Ζάχος, έφορος αρχαιοτήτων και διευθυντής του Αρχαιολογικού Μουσείου Ιωαννίνων.

Την καλλιτεχνική επιμέλεια και τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό της έκθεσης ανέλαβε ο Σταμάτης Ζάννος.

Ξεναγήσεις

Στην έκθεση πραγματοποιούνται οργανωμένες ξεναγήσεις για το ευρύ κοινό και ειδικά για σχολεία.

Εκπαιδευτική δράση «Μια ημέρα σε ένα αρχαίο νομισματοκοπείο»

Στο πλαίσιο της έκθεσης διοργανώνεται εκπαιδευτική δράση για παιδιά: Ζωγραφίζουν και «κόβουν» το δικό τους νόμισμα, με τη βοήθεια αντιγράφων από αρχαίες μήτρες.

Κατάλογος έκθεσης

Την έκθεση συνοδεύει ο κατάλογος Μέγας Αλέξανδρος. Από τη γη της Μακεδονίας έως τα πέρατα της οικουμένης, Το έργο κυκλοφορεί σε δίγλωσση έκδοση (ελληνικά και αγγλικά) και περιέχει πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Την επιμέλειά του ανέλαβαν η Δήμητρα Τσαγκάρη, ο Κωνσταντίνος Ζάχος και η Κατερίνα Λιάμπη.

Μπορείτε να αγοράσετε την έκδοση Μέγας Αλέξανδρος. Από τη γη της Μακεδονίας έως τα πέρατα της οικουμένης από το e-shop της Alpha Bank.

Δελτία Τύπου

Περισσότερες πληροφορίες για την έκθεση «Μέγας Αλέξανδρος. Από τη γη της Μακεδονίας έως τα πέρατα της οικουμένης » μπορείτε να διαβάσετε στα σχετικά Δελτία Τύπου της Alpha Bank:

• Δελτίο Τύπου με την ανακοίνωση της έκθεσης.
• Δελτίο Τύπου «Μια ημέρα σε ένα αρχαίο νομισματοκοπείο».