Μουσείο Χαρτονομισμάτων Ιονικής Τραπέζης. Μόνιμη έκθεση

Το χρονολόγιο της νεότερης ελληνικής ιστορίας

Με βάση το 1830, τη χρονιά που ιδρύθηκε το νεότερο ελληνικό κράτος, η έκθεση παρουσιάζει τα νομίσματα που κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα συνολικά, σε μορφή χρονολογίου. Η παρουσίαση βασίζεται στην αρχή ότι η νομισματική κυκλοφορία ενός κράτους συνδέεται άμεσα με την ιστορία του. Έτσι, συναντά ιστορικά γεγονότα και ανάγκες που οδήγησαν τις αρμόδιες αρχές στην έκδοση νομισμάτων και χαρτονομισμάτων.

Πρώτος σταθμός της επίσκεψης είναι το 1822 που εκδόθηκαν τα επαναστατικά ομόλογα της προσωρινής διοικήσεως της Ελλάδας σε γρόσια. Στη συνέχεια,
οι επισκέπτες βλέπουν τον φοίνικα που εξέδωσε ο Ιωάννης Καποδίστριας το 1831. Η έκθεση ολοκληρώνεται με τα τελευταία τραπεζογραμμάτια σε δραχμές, που αποσύρθηκαν με την εμφάνιση του ευρώ το 2002.

Η έκθεση αναπτύσσεται σε 2 ορόφους.

Εισαγωγή στη νομισματική ιστορία

Στην Α΄ αίθουσα, παρουσιάζονται εισαγωγικά θέματα όπως:

• Ο τρόπος και ο χρόνος που εμφανίστηκε το νόμισμα.
• Τα διαφορετικά νομίσματα που εμφανίστηκαν στην Ελλάδα καθόλη την ιστορία της.
• Η στενή σχέση που έχει η τράπεζα με την έννοια του νομίσματος.

Ταυτόχρονα, οι επισκέπτες έρχονται σε επαφή με τους όρους που θα συναντήσουν κατά τη διάρκεια της επίσκεψής τους, όπως: τραπεζογραμμάτιο, κερματικό γραμμάτιο, εκδοτικό προνόμιο, εκδοτική τράπεζα κ.ά.

Ακολουθούν οι ομολογίες σε γρόσια που κυκλοφόρησαν από την προσωρινή διοίκηση της Ελλάδας, από το 1821 έως το 1828, τα χρόνια δηλαδή της ελληνικής επανάστασης.

Στη συνέχεια οι επισκέπτες βλέπουν τους μεταλλικούς και χάρτινους φοίνικες του Καποδίστρια και την 1η δραχμή του Όθωνα, όπως και την ιστορία της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας, που εξέδωσε το 1ο τραπεζογραμμάτιο που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα, καθώς είχε το ειδικό προνόμιο.

Τέλος, πριν προχωρήσουν στην επόμενη αίθουσα, οι επισκέπτες της έκθεσης μαθαίνουν για την περίοδο του Γεώργιου Α΄. Όταν το 1864 ανέλαβε τον θρόνο, τα Ιόνια νησιά ενσωματώνονταν στην Ελλάδα.

Τράπεζες με εκδοτικό προνόμιο

Η Β΄ αίθουσα παρουσιάζει την ιστορία και τις νομισματικές εκδόσεις τραπεζών που είχαν εκδοτικό προνόμιο ανάλογο της Εθνικής Τράπεζας αλλά για διαφορετικές περιοχές.

• Ιονική Τράπεζα: με το Θέσπισμα της Εκλαμπροτάτης Γερουσίας των Ηνωμένων Κρατών των Ιονίων Νήσων, η τράπεζα αυτή ιδρύθηκε στο Λονδίνο, στις 23 Οκτωβρίου 1839, με σκοπό την έκδοση τραπεζογραμματίων για τα Ιόνια νησιά και για 20 χρόνια.
• Προνομιούχος Τράπεζα Ηπειροθεσσαλίας: μετά την ίδρυσή της, το 1882, και αφού ενώθηκε η Θεσσαλία και ένα μέρος της Ηπείρου με την Ελλάδα, η τράπεζα αυτή κάλυπτε τις ανάγκες κυκλοφορίας ελληνικού νομίσματος στις απελευθερωμένες περιοχές. Τότε ονομάζονταν «Νέες Χώρες».
• Τράπεζα Κρήτης: σκοπός της, από το 1899 που ιδρύθηκε στα Χανιά, ήταν η έκδοση τραπεζογραμματίων για το νησί.

Η ίδια αίθουσα παρουσιάζει την ιστορία της Λατινικής Νομισματικής Ένωσης, τα πρώτα κερματικά γραμμάτια και τη νομισματική κυκλοφορία από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έως το 1927. Στην αίθουσα δεσπόζουν οι προθήκες που περιλαμβάνουν τις τυπογραφικές πλάκες της Ιονικής Τραπέζης.

Από τη Μικρασιατική Καταστροφή στην Τράπεζα της Ελλάδος

Στη Γ΄ αίθουσα, οι επισκέπτες έρχονται σε επαφή με τη Μικρασιατική Καταστροφή και τα δύσκολα επόμενα χρόνια, κατά τα οποία συνέβη και η διχοτόμηση των τραπεζογραμματίων. Έπειτα η έκθεση επικεντρώνεται στην ίδρυση της Τράπεζας της Ελλάδος, που ξεκίνησε το 1928 και από τότε είχε το αποκλειστικό δικαίωμα έκδοσης τραπεζογραμματίων. Με μια ειδική αναφορά στον Β’ παγκόσμιο πόλεμο, τα χρόνια της κατοχής και τον υπερπληθωρισμό, οι επισκέπτες περνούν προς την επόμενη αίθουσα.

Από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έως σήμερα

Η Δ΄ αίθουσα παρουσιάζει τις εκδόσεις των κατοχικών δυνάμεων, 1941-1944, τις εκδόσεις μετά την απελευθέρωση, που ήταν τοπικής πρωτοβουλίας, τη μεταπολεμική περίοδο και τις προσπάθειες για σταθερή οικονομία.

Ακολουθεί η περίοδος 1955-1957, όταν εκδόθηκαν τραπεζογραμμάτια που δήλωναν μια νομισματική σταθερότητα, και κατόπιν η ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ.

Το χρονολόγιο της ιστορίας του ελληνικού νομίσματος κλείνει με την πλήρη σειρά τραπεζογραμματίων που εκδόθηκαν από την Τράπεζα της Ελλάδας, πριν έρθει το ευρώ. Το ευρώ κυκλοφόρησε την 1η Ιανουαρίου 2002 και αντικατέστησε τη δραχμή οριστικά την 1η Μαρτίου του ίδιου χρόνου.

Τέλος, πριν αλλάξουν όροφο, οι επισκέπτες μπορούν να δουν σε μια προθήκη όλα τα τελευταία εθνικά τραπεζογραμμάτια κρατών, που πλέον χρησιμοποιούν ευρώ.

Coin-o-rama

Ο 2ος όροφος είναι αφιερωμένος στο Coin-o-rama, ένα διαδραστικό έκθεμα που δημιούργησε η Νομισματική Συλλογή της Alpha Bank μαζί με το Ινστιτούτο Πληροφορικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας, το μεγαλύτερο ερευνητικό κέντρο της Ελλάδας.

Η πολυμεσική αυτή εφαρμογή προσφέρει μια αναβαθμισμένη εμπειρία ξενάγησης στους επισκέπτες. Προβάλλει μια ψηφιακή έκθεση με τίτλο «Τα νομίσματα του νεότερου Ελληνικού Κράτους (1828-Σήμερα)». Είναι ένα πανόραμα των μεταλλικών νομισμάτων του ελληνικού κράτους από το 1828 έως σήμερα καθώς παρουσιάζονται φοίνικες, δραχμές και ευρώ.

Το πρόγραμμα δίνει επίσης τη δυνατότητα στον επισκέπτη να ανακαλύψει όλη τη νομισματική ιστορία της νεότερης Ελλάδας. Αρκεί να επιλέξει τη χρονική περίοδο που θέλει από την ιστορική αναδρομή που εμφανίζεται στην κεντρική οθόνη. Έτσι, γνωρίζει ψηφιακά τα μεταλλικά νομίσματα, διαβάζει περιληπτικά την ιστορία και βλέπει μεγεθυμένες εικόνες των νομισμάτων και αναλυτικές πληροφορίες για καθένα από αυτά.

Προσωποποιημένο αναμνηστικό νόμισμα

Μέσα στο Coin-o-rama, υπάρχει η εφαρμογή «Φτιάξε το δικό σου νόμισμα». Μέσα από την εφαρμογή, οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να συνθέσουν το πορτρέτο τους μέσα σε ένα νόμισμα και να αποκτήσουν ένα μοναδικό αναμνηστικό της επίσκεψής τους. Αφού επιλέξουν την υφή του νομίσματος ανάμεσα σε χρυσό, αργυρό ή χάλκινο, φωτογραφίζονται με μια ψηφιακή κάμερα στο φόντο της επιλογής τους. Έτσι, δημιουργούν ένα νόμισμα με τη δική τους φιγούρα, που μπορούν να στείλουν στο email τους.

Τα εκθέματα

Η έκθεση του 1ου ορόφου παρουσιάζει 504 τραπεζογραμμάτια και νομισματικές εκδόσεις που κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα. Στον 2ο όροφο, το Coin-o-rama προβάλλει ψηφιακά 70 ελληνικά μεταλλικά νομίσματα.

Οι συντελεστές

Την επιμέλεια της έκθεσης έχει αναλάβει η Δρ Δήμητρα Τσαγκάρη, νομισματολόγος και επιμελήτρια της Νομισματικής Συλλογής της Alpha Bank.

Την καλλιτεχνική επιμέλεια και τον σχεδιασμό έχει αναλάβει ο Σταμάτης Ζάννος.

Επιπλέον υλικό

Η έκθεση συνοδεύεται από κατάλογο με τίτλο Ελληνικό Χαρτονόμισμα. Ιστορικές μαρτυρίες. Συγγραφέας είναι η Δρ Δήμητρα Τσαγκάρη. Η έκδοση διατίθεται σε 5 γλώσσες: Ελληνικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά και Ρωσικά.

Η έκθεση στεγάζεται μόνιμα στο Μουσείο Χαρτονομισμάτων Ιονικής Τραπέζης στην Κέρκυρα.

Η είσοδος στην έκθεση είναι ελεύθερη. Ακόμη, στο μουσείο πραγματοποιούνται δωρεάν οργανωμένες ξεναγήσεις αλλά και εκπαιδευτικά προγράμματα.

Για να επισκεφθείτε την έκθεση ή να παρακολουθήσετε ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα, μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον κ. Κωνσταντίνο Χριστόπουλο:

• Τηλεφωνικά στο 2661041552.
• Με email στο banknotemuseum@alpha.gr.