Πολιτιστική προσφορά της Εμπορικής Τράπεζας

Επιτοίχια καλλιτεχνικά ημερολόγια της Εμπορικής Τράπεζας, που κυκλοφόρησαν το διάστημα 1957-1991. 

Περιλαμβάνει ημερολόγια που κοσμούνται από πίνακες ζωγραφικής, παραστάσεις από αρχαία αγγεία και τοιχογραφίες, και εικόνες από τη φύση. 

Η σχέση με τις τέχνες και τον πολιτισμό 

Τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας της, η σχέση που ανέπτυξε η Εμπορική Τράπεζα με τις τέχνες συνδέθηκε άρρηκτα με την ιδιότητα του ιδρυτή της. Ο Γρηγόριος Εμπεδοκλής ήταν συλλέκτης χρυσών, αργυρών και χάλκινων νομισμάτων, καθώς και αρχαίων αγγείων.  

Κατά τη μεταπολεμική περίοδο, η Εμπορική Τράπεζα άρχισε να συλλέγει έργα ζωγραφικής, αγαλματίδια από μπρούτζο, αρχαίους αμφορείς και νομίσματα. 

Έτσι, σταδιακά δημιούργησε μια συλλογή με έργα Ελλήνων και ξένων ζωγράφων. Το σημαντικότερο μέρος των έργων είναι του λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου Χατζημιχαήλ. Ένα άλλο σημαντικό έργο τέχνης της συλλογής είναι η ταπισερί του Jean Lurçat, περίφημου Γάλλου σχεδιαστή και ζωγράφου. 

Το 1990 η συλλογή εμπλουτίστηκε με κυκλαδικά ειδώλια και αγγεία της πρωτοκυκλαδικής περιόδου. Αυτά έχουν δοθεί με τη μορφή παρακαταθήκης στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. 

Έναρξη της εκδοτικής δραστηριότητας 

Η Εμπορική Τράπεζα ανέπτυξε ιδιαίτερα σημαντική εκδοτική δραστηριότητα, που ξεκίνησε το 1957 με την κυκλοφορία του βιβλίου Έλληνες ζωγράφοι του 19ου αιώνος. Η έκδοση συνδυάστηκε με ένα σημαντικό για την Εμπορική Τράπεζα γεγονός, την επέτειο 50 χρόνων από την ίδρυσή της (1907-1957). 

Το 1971 συμπληρώθηκαν 150 χρόνια από την Επανάσταση του 1821. Με την ευκαιρία του εορτασμού αυτού, η Εμπορική Τράπεζα αποφάσισε την ίδρυση ειδικής υπηρεσίας εκδόσεων. Η υπηρεσία αυτή εγκαινίασε ένα εκδοτικό πρόγραμμα ιδιαίτερων αξιώσεων, με στόχο την προβολή της διαχρονικής εξέλιξης του ελληνικού πολιτισμού.  

Τα βιβλία και τα λευκώματα που εξέδωσε η Εμπορική Τράπεζα από το 1957 και μετά συνδύαζαν την επιστημονική τεκμηρίωση με την εντυπωσιακή παρουσίαση και την πλούσια εικονογράφηση. Οι εκδόσεις κυκλοφορούσαν σε 2 τουλάχιστον γλώσσες, Ελληνικά και Αγγλικά, και ενίοτε στα Γαλλικά. 

Το βασικό κριτήριο για την κατάρτιση του εκδοτικού προγράμματος ήταν τα θέματα των βιβλίων να καλύπτουν διάφορες χρονικές περιόδους αλλά και διαφορετικές εκφάνσεις του πολιτισμού. 

Έχουν κυκλοφορήσει βιβλία για την αρχαία εποχή, τη μεσαιωνική και βυζαντινή τέχνη, και την τέχνη στην νεότερη Ελλάδα. 

Ιδιαίτερη θέση μεταξύ των εκδόσεων κατέχουν τα βιβλία που είναι αφιερωμένα στο έργο καταξιωμένων καλλιτεχνών του 20ού αιώνα, όπως ο Φώτης Κόντογλου, ο Γιάννης Μόραλης κ.ά. 

Επιπλέον πτυχές του πολιτιστικού έργου 

Το 1957, 45 φιλόμουσοι υπάλληλοι ανέλαβαν πρωτοβουλία να ιδρύσουν τη χορωδία της Εμπορικής Τράπεζας, υπό τη διεύθυνση του μαέστρου Θρασύβουλου Κάβουρα. Από το 1965 και μετά η χορωδία συμμετέχει συστηματικά σε διεθνή χορωδιακά φεστιβάλ.   

Το 1982 δημιουργήθηκε το Ίδρυμα Έρευνας και Παιδείας, που ανέδειξε ακόμη περισσότερο τη συμβολή της Εμπορικής Τράπεζας στην πολιτιστική ζωή της χώρας.  

Το Ίδρυμα υπήρξε ένα είδος εργαστηρίου για την έρευνα στην ελληνική ιστορία. Δημοσίευσε σειρά μελετών, με έμφαση στην οικονομική και κοινωνική ιστορία της χώρας. Επίσης, υπό την εποπτεία του συγκροτήθηκε το ιστορικό αρχείο της τράπεζας. 

Το 2000 ξεκίνησε μια δεύτερη προσπάθεια συγκρότησης ιστορικού αρχείου. Η προσπάθεια συνοδεύτηκε από μια σειρά εκδόσεων με θέματα που αντλούνται από την οικονομική ιστορία της νεότερης Ελλάδας.  

Πέρα από τη συλλογή εκδόσεων, τη συλλογή έργων τέχνης και το ιστορικό αρχείο, η Εμπορική Τράπεζα επέδειξε και σημαντική χορηγική δραστηριότητα. Οι τομείς που κυρίως επιλέχθηκαν ήταν η διοργάνωση συνεδρίων, οι αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις, καθώς και η χρηματοδότηση ερευνών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων. 

Τα επιτοίχια ημερολόγια 

Η έκδοση επιτοίχιων καλλιτεχνικών ημερολογίων αποτέλεσε αναπόσπαστο στοιχείο της εκδοτικής δραστηριότητας της Εμπορικής Τράπεζας. Τα ημερολόγια κυκλοφορούσαν κάθε χρόνο, από το 1957 έως το 1991, στα Ελληνικά και τα Αγγλικά.   

Τα πρώτα καλλιτεχνικά ημερολόγια ήταν μονοσέλιδα με παραστάσεις από ελεύθερες συνθέσεις, ενώ στο κάτω μέρος σχεδιαζόταν μια διαφήμιση της τράπεζας. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 κυκλοφόρησαν πολυσέλιδα καλλιτεχνικά ημερολόγια.  

Τα ημερολόγια έγιναν αποδεκτά από τη διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία λόγω της υψηλής εικαστικής ποιότητας και της επιστημονικής εγκυρότητάς τους. 

Με έμφαση στον πολιτισμό 

Τα θέματα των ημερολογίων βασίζονταν κατά κύριο λόγο στις σημαντικές ανακαλύψεις από την ανασκαφική δραστηριότητα της αρχαιολογικής υπηρεσίας και τις εκθέσεις νέων ευρημάτων στα μεγάλα μουσεία της χώρας.   

Αντλήθηκαν επίσης θέματα από μορφές της αρχαίας ελληνικής τέχνης, τοιχογραφίες και ψηφιδωτά της βυζαντινής και μεταβυζαντινής εποχής, τη νεοελληνική ζωγραφική και τη λαϊκή τέχνη.  

Για την έκδοσή τους, η Εμπορική Τράπεζα συνεργάστηκε με καταξιωμένους ζωγράφους. Αρχικά με τον Ερρίκο Φραντζισκάκη και τον Γιάννη Τσαρούχη, και από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 με τον Γιώργο Μανουσάκη. 

Ο χώρος του Ιστορικού Αρχείου της Alpha Bank δεν είναι ανοικτός για το κοινό. 

Αν είστε ερευνητής ή ερευνήτρια, μπορείτε να μας επισκεφτείτε κατόπιν ραντεβού.

Για να κλείσετε ραντεβού, επικοινωνήστε μαζί μας.