10 φοίνικες, 1831

Εμπρόσθια όψη

Αξία χαρτονομίσματος αριθμητικά και ολογράφως, αναφορά στο ψήφισμα ΚΖ’, έντυπη ημερομηνία, χειρόγραφη αρίθμηση και χειρόγραφες υπογραφές 2 μελών της Επιτροπής. Τα στοιχεία βρίσκονται μέσα σε περιμετρικό κόσμημα.

Η αριστερή πλευρά του χαρτονομίσματος είναι κομμένη ακανόνιστα, για τον έλεγχο της γνησιότητας και την αποφυγή παραχαράξεων.

Οπίσθια όψη

Χειρόγραφη αξία ολογράφως, υπογραφή του ελεγκτή και ο αριθμός του χαρτονομίσματος, που είναι κατά 500 μονάδες μικρότερος από τον αριθμό της εμπρόσθιας όψης.

Η άφιξη του Καποδίστρια

Ο Ιωάννης Καποδίστριας ορίστηκε προσωρινός Κυβερνήτης της απελευθερωμένης Ελλάδας στις 3 Απριλίου 1827. Στις 6 Ιανουαρίου 1828 έφτασε στο Ναύπλιο και αμέσως μετακόμισε και εγκαταστάθηκε στην Αίγινα.

Η ανάγκη για νέο νόμισμα

Πρωταρχικό μέλημα του Καποδίστρια ήταν να οργανώσει τα δημόσια οικονομικά και να εκδώσει εθνικό νόμισμα.

Το 1829 η Δ΄ Εθνική Συνέλευση επικύρωσε τον αργυρό φοίνικα ως την πρώτη νομισματική μονάδα του νέου ελληνικού κράτους. Αμέσως κυκλοφόρησαν τα πρώτα μεταλλικά νομίσματα.

Ο Καποδίστριας παράλληλα ίδρυσε και την Εθνική Χρηματιστική Τράπεζα, η οποία λειτουργούσε ως δημόσιο ταμείο και όχι ως πιστωτικός οργανισμός. Συγκέντρωνε δηλαδή τα έσοδα του κράτους και τα διοχέτευε στις λειτουργικές ανάγκες του.

Το πρώτο χαρτονόμισμα

Το 1831 ο Καποδίστριας αποφάσισε να προχωρήσει στην έκδοση χάρτινου νομίσματος για πρώτη φορά. Με το ψήφισμα ΚΖ’ στις 17 Ιουνίου 1831, αποφασίστηκε η έκδοση χαρτονομισμάτων αξίας 5, 10, 50 και 100 φοινίκων.

Την έκδοση ανέλαβε η Επιτροπή της Εθνικής Τραπέζης, η οποία θα παρέδιδε τα χαρτονομίσματα στην Επιτροπή της Οικονομίας και εκείνη με τη σειρά της στο Εθνικό Ταμείο.

Τα χαρτονομίσματα προορίζονταν για την εξυπηρέτηση του δημόσιου ταμείου. Σύμφωνα με το άρθρο 3 του ψηφίσματος ΚΖ’, όλες οι συναλλαγές με το κράτος θα γίνονταν υποχρεωτικά κατά το 1/3 σε χαρτονόμισμα.

Όλοι οι φοίνικες τυπώθηκαν στο νομισματοκοπείο της Αίγινας, εκεί όπου είχε εκδοθεί και το πρώτο νόμισμα στην αρχαία Ελλάδα. Δύο μέλη της Επιτροπής υπέγραφαν τα χαρτονομίσματα με το χέρι και τα αριθμούσαν επίσης χειρόγραφα.

Τέλος εποχής για τον χάρτινο φοίνικα

Οι πολίτες είχαν συνηθίσει να συναλλάσσονται μόνο με μεταλλικά νομίσματα και η ιδέα του χάρτινου νομίσματος δεν βρήκε πρόσφορο έδαφος.

Με το ψήφισμα Ζ’ στις 27 Ιανουαρίου 1832, οι χάρτινοι φοίνικες τέθηκαν εκτός συναλλαγής μεταξύ των πολιτών. Λίγους μήνες αργότερα σταμάτησε γενικώς η κυκλοφορία τους.

Το χαρτονόμισμα στις εκδόσεις μας

Το χαρτονόμισμα 10 φοινίκων του 1831 περιλαμβάνεται στο βιβλίο Ελληνικό Χαρτονόμισμα. Ιστορικές Μαρτυρίες της Δρ Δήμητρας Τσαγκάρη. Περιλαμβάνει τα χαρτονομίσματα που κυκλοφόρησαν καθ’ όλη την ιστορία του νεότερου ελληνικού κράτους: τραπεζογραμμάτια, κερματικά γραμμάτια και σχετικό υλικό. Καλύπτει 180 έτη ιστορίας. Σε μορφή χρονολογίου παρουσιάζονται οι σημαντικότερες στιγμές της ελληνικής ιστορίας, οι οποίες συνδέονται άμεσα με τη νομισματική κυκλοφορία.

Μπορείτε να αγοράσετε το βιβλίο Ελληνικό Χαρτονόμισμα. Ιστορικές Μαρτυρίες από το e-shop της Alpha Bank.

Το χαρτονόμισμα 10 φοινίκων του 1831 εκτίθεται στο Μουσείο Χαρτονομισμάτων Ιονικής Τραπέζης της Alpha Bank στην Κέρκυρα.

Η έκθεση είναι ανοικτή για το κοινό. Δείτε τις ημέρες και ώρες λειτουργίας του Μουσείου.