Αργυρός στατήρας Πύρρου

Εμπρόσθια όψη

Κεφαλή Αχιλλέα σε αριστερό προφίλ, μέσα σε στικτό κύκλο.

Οπίσθια όψη

Η Θέτιδα, καθισμένη προς τα αριστερά επάνω σε θαλάσσιο ίππο, μεταφέρει την ασπίδα του γιου της Αχιλλέα. Η ασπίδα φέρει ένα Γοργόνειο (το κεφάλι της Μέδουσας). Στην επάνω και κάτω πλευρά της όψης διακρίνουμε την επιγραφή «ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΠΥΡΡΟΥ».      

Ο βασιλιάς της Ηπείρου, μια σπουδαία φυσιογνωμία

Ο Πύρρος ήταν γιος του Αιακίδη, βασιλιά των Μολοσσών. Θεωρείται μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της παγκόσμιας στρατιωτικής ιστορίας.

Ανακηρύχθηκε βασιλιάς της Ηπείρου αρχικά το 307 π.Χ. Ωστόσο, δεν παρέμεινε για πολύ στην εξουσία. Το 302 π.Χ. εγκατέλειψε την Ήπειρο, για να επιστρέψει το 297 π.Χ.

Οι εκστρατείες και ο θάνατος του Πύρρου

Κατά τη 2η περίοδο της βασιλείας του επέκτεινε σημαντικά τα όρια του κράτους του.

Το 280 π.Χ., μετά από πρόσκληση των κατοίκων του Τάραντα, πραγματοποίησε εκστρατεία στην Κάτω Ιταλία και τη Σικελία με 25.000 στρατιώτες και 20 ελέφαντες. Πέτυχε διαδοχικές νίκες κατά των Ρωμαίων και των Καρχηδονίων, αλλά τελικά ηττήθηκε από τη Ρώμη και επέστρεψε στην Ήπειρο.

Αμέσως μετά εισέβαλε στη Μακεδονία και στη συνέχεια οργάνωσε εκστρατεία στην Πελοπόννησο.

Ο Πύρρος σκοτώθηκε το 272 π.Χ. σε μάχη που έγινε στο Άργος.

Ένας απόγονος του Αχιλλέα

Κατά την εκστρατεία του στην Κάτω Ιταλία, ο Πύρρος εξέδωσε εξαιρετικά αργυρά νομίσματα στο νομισματοκοπείο των Επιζεφυρίων Λοκρών. Ήταν μια σαφής προσπάθεια να καταδείξει την καταγωγή του από τον Αχιλλέα.

Ο Μολοσσός βασιλιάς ήταν απόγονος του Αιακού, παππού του Αχιλλέα. Έτσι, στο πλαίσιο της προπαγάνδας του, προσπάθησε να ταυτίσει τη μορφή του με εκείνη του ήρωα.

Σήμερα οι στατήρες του Πύρρου με την κεφαλή του Αχιλλέα είναι από τα σπανιότερα νομίσματα της αρχαιότητας, καθώς δεν διασώζεται μεγάλος αριθμός τους.

Ο ήρωας-πρωταγωνιστής του νομίσματος

Μετά τον θάνατο του Πάτροκλου στον Τρωικό Πόλεμο, ο Αχιλλέας παραμέρισε τον θυμό του και αποφάσισε να ξαναβγεί στη μάχη. Ήθελε να πάρει εκδίκηση για τον φόνο του επιστήθιου φίλου του από τον Έκτορα.

Όμως, δεν είχε πια όπλα, αφού τα είχε δανείσει στον Πάτροκλο. Τότε η Θέτιδα έτρεξε στον Όλυμπο και ζήτησε από τον θεό Ήφαιστο, τον επιδέξιο σιδηρουργό, να κατασκευάσει μια νέα πανοπλία.

Ο θεός κλείστηκε στο εργαστήρι του και έβαλε όλη του την τέχνη για να φτιάξει τα νέα όπλα του ήρωα. Ιδιαίτερη προσοχή έδωσε στην ασπίδα, η οποία περιγράφεται με κάθε λεπτομέρεια από τον Όμηρο στην Ιλιάδα (ραψωδία Σ, 478-608).

Φτιαγμένη από έναν θεό, προορισμένη να σκεπάσει το κορμί ενός σπουδαίου ήρωα, η ασπίδα ήταν ένα πραγματικό έργο τέχνης. Μέσα της έκλεινε όλον τον κόσμο, τις ομορφιές, τις χαρές και τους πόνους του.

Ο στατήρας στην αρχαιότητα

Η λέξη στατήρας αναφέρεται σε μία από τις ονομαστικές αξίες των αρχαίων νομισμάτων. Ετυμολογικά προέρχεται από τη φοινική λέξη «σέκελ» (schequel), που σήμαινε νόμισμα ζυγισμένο με συγκεκριμένο βάρος.

Το βάρος του στατήρα διέφερε σημαντικά από περιοχή σε περιοχή, ανάλογα με τον σταθμητικό κανόνα που ακολουθούσε κάθε νομισματοκοπία.

Το νόμισμα στις εκδόσεις μας

Ο αργυρός στατήρας Πύρρου περιλαμβάνεται στο βιβλίο Χρήμα. Σύμβολα απτά στην Αρχαία Ελλάδα σε επιμέλεια Δρ Δήμητρας Τσαγκάρη, Νικόλαου Σταμπολίδη και Γιώργου Τασούλα. Η έκδοση συνόδευε την ομώνυμη έκθεση που διοργάνωσαν από κοινού το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και η Νομισματική Συλλογή της Alpha Bank. Παρουσιάζει μια διαφορετική όψη του νομίσματος, το οποίο έκανε την εμφάνισή του στα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ.

Μπορείτε να αγοράσετε το βιβλίο Χρήμα. Σύμβολα απτά στην Αρχαία Ελλάδα από το e-shop της Alpha Bank.

Η Νομισματική Συλλογή της Alpha Bank δεν είναι ανοικτή για το κοινό.

Αν είστε ερευνητής ή ερευνήτρια, μπορείτε να μας επισκεφτείτε κατόπιν ραντεβού.

Για να κλείσετε ραντεβού, επικοινωνήστε μαζί μας.