Αργυρός στατήρας Τάραντα

Εμπρόσθια όψη

Νέος που στέκεται δίπλα στο άλογό του, ενώ ο ιπποκόμος τού δένει τον χιτώνα. Υπάρχει η επιγραφή «ΤΑΛ ΚΑΛ ΞΕ». Πρόκειται για τα αρχικά γράμματα των ονομάτων των υπευθύνων της νομισματοκοπίας.

Οπίσθια όψη

Ήρωας πάνω σε δελφίνι το οποίο κολυμπάει στα κύματα. Φέρει 2 δόρατα και ασπίδα με τον Πήγασο. Η φτερωτή Νίκη στεφανώνει τον ήρωα. Στα δεξιά αναγράφεται το εθνικό «ΤΑΡΑΣ». Κάτω από το δελφίνι υπάρχει η επιγραφή «ΚΑΛ»: τα αρχικά γράμματα του ονόματος ενός από τους υπευθύνους της νομισματοκοπίας.

Ο δελφικός χρησμός για τους Παρθενίες

Στη διάρκεια του Πρώτου Μεσσηνιακού Πολέμου, οι Σπαρτιάτες είχαν ορκιστεί να μην επιστρέψουν στην πατρίδα τους παρά μόνον ως νικητές. Μετά όμως από 10 χρόνια απουσίας, οι γυναίκες που είχαν μείνει πίσω ζήτησαν να επιστρέψουν τουλάχιστον ορισμένοι νεαροί, με σκοπό να τεκνοποιήσουν και να μη μείνει η Σπάρτη χωρίς γενιά.

Τα νόθα παιδιά που γεννήθηκαν με αυτόν τον τρόπο ονομάστηκαν Παρθενίες. Μετά το τέλος του 20χρονου πολέμου επαναστάτησαν, επειδή οι Σπαρτιάτες τούς αρνήθηκαν τα πολιτικά δικαιώματα που τους είχαν υποσχεθεί. Για να λυθεί το πρόβλημα, η πόλη κατέφυγε στο μαντείο των Δελφών. Σύμφωνα με τον χρησμό που έλαβε, έστειλε τους Παρθενίες να ιδρύσουν μια αποικία.

Πύλη για τη Δύση

Οι Παρθενίες ίδρυσαν την αποικία τους το 706 π.Χ. Ο Τάραντας (σημερινό Taranto) ήταν η μοναδική αποικία που ίδρυσαν οι Σπαρτιάτες στην ιταλική χερσόνησο.

Η λακωνική αποικία κτίστηκε σε μια μαγευτική τοποθεσία στην Κάτω Ιταλία, στο μεγαλύτερο φυσικό λιμάνι της χώρας. Εξελίχτηκε σε μια από τις μεγαλύτερες ελληνικές πόλεις και για αιώνες αποτέλεσε την πύλη για τις αγορές της Δύσης.

Η ελληνική πόλη είναι θαμμένη κάτω από τον σύγχρονο Τάραντα, με αποτέλεσμα να έχουν διασωθεί λίγα κατάλοιπα, παρά την εντατική έρευνα.

Ανάπτυξη και οικονομική ευμάρεια

Καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη της πόλης διαδραμάτισαν η προνομιακή θέση και οι φυσικοί της πόροι, που προσέφεραν άφθονα αγροτικά και θαλάσσια προϊόντα.

Το υψηλό οικονομικό επίπεδο των κατοίκων, που έφτασε στο απόγειό του τον 4ο αιώνα π.Χ., οδήγησε σε έναν πολυτελή τρόπο διαβίωσης. Η οικονομική ευμάρεια και το ανεπτυγμένο εμπόριο επιβεβαιώνονται και από την πολύ πλούσια νομισματοκοπία του Τάραντα.

Ο ήρωας πάνω στο δελφίνι

Στα νομίσματα του Τάραντα αποτυπώνεται ένα στιγμιότυπο από την περιπέτεια των αποίκων. Μετά την αναχώρησή τους από τη Σπάρτη, οι Παρθενίες ναυάγησαν. Τότε ο Ποσειδώνας έστειλε ένα δελφίνι που πήρε στην πλάτη του τον Φάλανθο και τον έβγαλε σώο στην ακτή.

Ο Φάλανθος ήταν ο οικιστής της πόλης, δηλαδή ο επικεφαλής των αποίκων και ιδρυτής του Τάραντα. Σύμφωνα με άλλες πηγές, η πόλη ιδρύθηκε από τον τοπικό ήρωα Τάραντα, γιο του Ποσειδώνα και μιας νύμφης, και αυτός απεικονίζεται πάνω στο δελφίνι.

Η παράσταση αυτή έγινε το σύμβολο της πόλης και έμεινε γνωστή στην ελληνική τέχνη ως «ο ήρωας επί τω δελφίνι». Αυτός ο εικονογραφικός τύπος παρέμεινε σταθερός έως και το τέλος της νομισματικής παραγωγής της πόλης.

Ο στατήρας στην αρχαιότητα

Η λέξη στατήρας αναφέρεται σε μία από τις ονομαστικές αξίες των αρχαίων νομισμάτων. Ετυμολογικά προέρχεται από τη φοινική λέξη «σέκελ» (schequel), που σήμαινε νόμισμα ζυγισμένο με συγκεκριμένο βάρος.

Το βάρος του στατήρα διέφερε σημαντικά από περιοχή σε περιοχή, ανάλογα με τον σταθμητικό κανόνα που ακολουθούσε κάθε νομισματοκοπία.

Το νόμισμα στις εκδόσεις μας

Ο αργυρός στατήρας του Τάραντα περιλαμβάνεται στο βιβλίο Η Ευρώπη της Ελλάδος. Αποικίες και νομίσματα από τη συλλογή της Alpha Bank σε επιμέλεια της Δρ Δήμητρας Τσαγκάρη. Το βιβλίο αναφέρεται στον Β΄ Ελληνικό Αποικισμό, την ιστορία και τα αρχαία νομίσματα 39 ελληνικών αποικιών. Περιλαμβάνει πρωτότυπες φωτογραφίες των αποικιών, 53 αρχαία αντικείμενα, καθώς και 93 αρχαία νομίσματα της Συλλογής της Alpha Bank.

Μπορείτε να αγοράσετε το βιβλίο Η Ευρώπη της Ελλάδος. Αποικίες και νομίσματα από τη συλλογή της Alpha Bank από το e-shop της Alpha Bank.

Η Νομισματική Συλλογή της Alpha Bank δεν είναι ανοικτή για το κοινό.

Αν είστε ερευνητής ή ερευνήτρια, μπορείτε να μας επισκεφτείτε κατόπιν ραντεβού.

Για να κλείσετε ραντεβού, επικοινωνήστε μαζί μας.