Αργυρό τετράδραχμο Ρόδου

Εμπρόσθια όψη

Ακτινοβόλος κεφαλή του θεού Ήλιου. Ο θεός απεικονίζεται ανφάς, με πλούσια μαλλιά.

Οπίσθια όψη

Ρόδο μέσα σε στικτό κύκλο. Αριστερά φαίνεται η πλώρη πλοίου. Πάνω από το ρόδο υπάρχει η επιγραφή «ΡΟΔΙΟΝ». Δεξιά και αριστερά από τον μίσχο του αναγράφεται «ΑΜΕΙΝΙΑΣ».

Η Ρόδος και η Δωρική Εξάπολη

Το νησί της Ρόδου κατοικείται από τους μυκηναϊκούς χρόνους. Τον 10ο αιώνα π.Χ. κατοικήθηκε από τους Δωριείς.

Αρχικά ιδρύθηκαν 3 πόλεις-κράτη: η Λίνδος, η Ιαλυσός και η Κάμειρος. Οι πόλεις αυτές, μαζί με την Κω, την Κνίδο και την Αλικαρνασσό, αποτελούσαν τη Δωρική Εξάπολη.

Οι Ρόδιοι επέκτειναν την κυριαρχία τους στην απέναντι ακτή της Καρίας, στη Μικρά Ασία, όπου ίδρυσαν τη Ροδιακή Περαία. Επίσης, ίδρυσαν αποικίες και στη Σικελία.

Η πόλη-κράτος της Ρόδου

Το 408 π.Χ., στο βόρειο άκρο του νησιού, ιδρύθηκε η πόλη της Ρόδου με συνοικισμό, από τις άλλες 3 πόλεις του νησιού, τη Λίνδο, την Ιαλυσό και την Κάμειρο. Η Ρόδος σύντομα αναπτύχθηκε σε διοικητικό και πολιτικό κέντρο, με υπέροχο λιμάνι.

Στις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ. ξεκίνησε μια περίοδος έντονης πολιτικής αστάθειας, με εναλλαγή της αθηναϊκής και της σπαρτιατικής κυριαρχίας.

Τελικά, η πόλη πέρασε στην ηγεμονία του Μαύσωλου, σατράπη της Καρίας. Παρέμεινε υπό καρική κατοχή έως την κατάλυση του περσικού κράτους και την απελευθέρωσή της από τον Μέγα Αλέξανδρο το 332 π.Χ.

Τα νομίσματα της Ρόδου

Η νομισματοκοπία της Ρόδου είναι από τις πλουσιότερες στην αρχαιότητα. Ξεκίνησε το 408 π.Χ., αμέσως μετά την ίδρυση της νέας πόλης.

Κύριο χαρακτηριστικό της είναι οι σταθεροί νομισματικοί τύποι, με την απεικόνιση της κεφαλής του θεού Ήλιου και του ρόδου. Το ρόδο λειτουργεί ως λαλούν σύμβολο, δηλαδή ως λογοπαίγνιο που παραπέμπει στο όνομα της πόλης.

Τα νομίσματα έφεραν τα ονόματα των υπευθύνων κοπής. Το τετράδραχμο Ρόδου φέρει στην οπίσθια όψη την επιγραφή «ΑΜΕΙΝΙΑΣ».

Ο θεός Ήλιος

Το φως, το σκοτάδι, η ανατολή και η δύση, τα διάφορα καιρικά φαινόμενα δημιουργούσαν απορίες στους ανθρώπους και διέγειραν τη φαντασία τους. Στην εικόνα του ηλιακού δίσκου με τις ακτίνες, οι άνθρωποι είδαν ένα πρόσωπο με χρυσόξανθα μαλλιά και ακτινωτό στεφάνι. Έτσι, έπλασαν τον θεό Ήλιο.

Ο Ήλιος είναι αυτός που βλέπει και εποπτεύει τα πάντα, ο Ήλιος πανόπτης. Με το άρμα του που βγάζει φωτιά και το οδηγούν 2 ή 4 άλογα, ταξιδεύει καθημερινά στον ουρανό, από το παλάτι του στην Ανατολή έως το παλάτι του στη Δύση.

Το πρωί σηκώνεται από τη μια μεριά του Ωκεανού, αφήνει πίσω του την Αία, τη χώρα του, υψώνεται προς το κέντρο του ουράνιου θόλου και από εκεί κατηφορίζει και φτάνει στην άλλη άκρη του Ωκεανού.

Η Θέτιδα, στην Ανατολή, κάθε πρωί ανοίγει τη θύρα στο αμαξοστάσιο, για να ξεκινήσει το άρμα του. Το βράδυ, στη Δύση, τον περιμένει ο Ποσειδώνας, για να παραλάβει τα άλογα, που πρέπει να αναπαυτούν.

Στη διάρκεια της νύχτας ένα φτερωτό κρεβάτι μεταφέρει τον αποκοιμισμένο Ήλιο από τη Δύση στην Ανατολή, για να αρχίσει και πάλι το ταξίδι του.

Το νησί του Ήλιου

Οι Ρόδιοι πίστευαν ότι κατάγονταν από τον Ήλιο και η πόλη τους ήταν ο κατεξοχήν τόπος λατρείας του θεού.

Σύμφωνα με τον μύθο, όταν οι θεοί μοίραζαν μεταξύ τους τα κομμάτια γης που θα εξουσίαζε ο καθένας, δεν συμπεριέλαβαν τη Ρόδο, γιατί ήταν βυθισμένη και δεν φαινόταν. Την ημέρα της διανομής ο Ήλιος απουσίαζε στο καθημερινό ταξίδι του και οι θεοί ξέχασαν να του βγάλουν κλήρο.

Όταν ο Δίας άκουσε το άρμα του Ήλιου να πλησιάζει, θέλησε να ξανακάνει τη διανομή.

Ο Ήλιος όμως είδε το όμορφο νησί, που τότε άρχισε να αναδύεται από τη θάλασσα, και ζήτησε να του το παραχωρήσουν. Έτσι, η Ρόδος έγινε το νησί του θεού, που το είχε υπό την προστασία του και το φώτιζε με τις ακτίνες του.

Ο Ήλιος μάλιστα ενώθηκε με τη νύμφη Ρόδο και απέκτησε 7 γιούς, τους Ηλιάδες.

Στον λαμπερό θεό ήταν αφιερωμένος και ο περίφημος Κολοσσός της Ρόδου, ένα από τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου.

Το όνομα της Ρόδου προέρχεται από το ρόδο, το ιερό άνθος του θεού Ήλιου.

Υποδιαιρέσεις και ετυμολογία

Το τετράδραχμο ισοδυναμούσε με 4 δραχμές. Κάθε δραχμή αντιστοιχούσε σε 6 οβολούς.

Πριν από την εμφάνιση του νομίσματος, οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν στις καθημερινές τους συναλλαγές οβελούς (σούβλες), δηλαδή ράβδους από σίδηρο με μήκος 1-1,5 μέτρο.

Η μία παλάμη μπορούσε να κρατήσει 6 οβελούς. Από το ρήμα «δράττομαι», που σημαίνει «κρατώ σφιχτά», προήλθε και η λέξη «δραχμή», δηλαδή η ποσότητα που χωράει σε μία παλάμη.

Με την εμφάνιση του νομίσματος, η λέξη «οβελός» έγινε «οβολός» και δηλώνει την υποδιαίρεση, το 1/6 της δραχμής.

Το νόμισμα στις εκδόσεις μας

Το αργυρό τετράδραχμο Ρόδου περιλαμβάνεται στο βιβλίο Ταξίδι στα Νησιά, Νομισματικές Μαρτυρίες της Δρ Δήμητρας Τσαγκάρη. Το βιβλίο παρουσιάζει την ιστορία και τη νομισματοκοπία των ελληνικών νησιών, με χάρτες και φωτογραφίες 34 αρχαίων νομισμάτων από τη Συλλογή της Alpha Bank.

Μπορείτε να αγοράσετε το βιβλίο Ταξίδι στα Νησιά, Νομισματικές Μαρτυρίες από το e-shop της Alpha Bank.

Η Νομισματική Συλλογή της Alpha Bank δεν είναι ανοικτή για το κοινό.

Αν είστε ερευνητής ή ερευνήτρια, μπορείτε να μας επισκεφτείτε κατόπιν ραντεβού.

Για να κλείσετε ραντεβού, επικοινωνήστε μαζί μας.