Τραπεζογραμμάτιο 500 δραχμών, 1932

Εμπρόσθια όψη

Προτομή Αθηνάς στο κέντρο του χαρτονομίσματος. Στοιχεία ταυτότητας στο υπόλοιπο πεδίο.

Οπίσθια όψη

Σκηνή σύλληψης ταύρου. Παράσταση από το μυκηναϊκό χρυσό κύπελλο που βρέθηκε στο Βαφειό της Σπάρτης. Αναγράφονται επίσης η αξία αριθμητικώς, το όνομα της τράπεζας και η έκδοση ολογράφως.

Η ανάγκη ίδρυσης μιας κεντρικής τράπεζας

Έως το 1927, η Εθνική Τράπεζα είχε δικαίωμα έκδοσης τραπεζογραμματίων. Ασκούσε το εκδοτικό της προνόμιο παράλληλα με τις εμπορικές της δραστηριότητες.

Η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων της Κοινωνίας των Εθνών (ο σημερινός ΟΗΕ) παρουσίασε τα προβλήματα που προέκυπταν από την παράλληλη δράση της Εθνικής Τράπεζας (εμπορική και εκδοτική).

Στο πλαίσιο της οικονομικής ανόρθωσης της χώρας, η Επιτροπή αποφάσισε την ίδρυση μιας νέας, πολιτικά ανεξάρτητης κεντρικής τράπεζας. Η έκδοση τραπεζογραμματίων θα ήταν αποκλειστικό δικαίωμά της.

Η Τράπεζα της Ελλάδος

Η Τράπεζα της Ελλάδος ιδρύθηκε το 1927. Έγινε η κεντρική τράπεζα της χώρας και είχε το αποκλειστικό εκδοτικό προνόμιο.

Άρχισε τις εργασίες της στις 15 Μαΐου 1928. Πρώτος διοικητής ορίστηκε ο Αλέξανδρος Διομήδης.

Η Τράπεζα της Ελλάδος άσκησε για 73 χρόνια το εκδοτικό της προνόμιο. Με την έλευση του ευρώ, εκχώρησε το δικαίωμά της στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Η αντικατάσταση των χαρτονομισμάτων

Η Τράπεζα της Ελλάδος δεν εξέδωσε αμέσως δικά της τραπεζογραμμάτια. Υπήρχαν ήδη αρκετά αποθέματα που είχε εκδώσει η Εθνική κατά την περίοδο 1923-1927.

Από το 1928 έως το 1933 έθεσε σε κυκλοφορία αυτά τα αποθέματα. Επισημάνθηκαν με την κόκκινη σφραγίδα «ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ» στην εμπρόσθια όψη, σε τοξοειδή διάταξη.

Τα πρώτα τραπεζογραμμάτια της Τράπεζας της Ελλάδος εκδόθηκαν το 1932 σε τυπογραφείο της Αμερικής (American Bank Note Company, NY). Ήταν αξίας 500 και 5.000 δραχμών, και κυκλοφόρησαν το 1933.

Χαρτονομίσματα σχεδιασμένα από ζωγράφους

Τα πρώτα χαρτονομίσματα της Τράπεζας της Ελλάδος σχεδιάστηκαν από Έλληνες καλλιτέχνες.

Το τραπεζογραμμάτιο 500 δραχμών σχεδίασε ο ζωγράφος Μιχαήλ Αξελός. Η κεφαλή της Αθηνάς στο κέντρο του χαρτονομίσματος αποτέλεσε τη βάση για το λογότυπο της Τράπεζας της Ελλάδος.

Ο Μιχαήλ Αξελός ήταν ο πρώτος Έλληνας καλλιτέχνης που ανέλαβε τον σχεδιασμό χαρτονομισμάτων. Ο ίδιος είχε εργαστεί και για τα τραπεζογραμμάτια της Εθνικής Τράπεζας. Μαθητές του, όπως ο Γιάννης Κεφαλληνός και ο Βάσος Φαληρέας, συνέχισαν το έργο του τα επόμενα χρόνια.

Το χρυσό κύπελλο του Βαφειού

Η παράσταση στην οπίσθια όψη του χαρτονομίσματος είναι από το χρυσό κύπελλο του Βαφειού της Σπάρτης. Πρόκειται για ένα αριστούργημα της κρητομυκηναϊκής μεταλλοτεχνίας, χαρακτηριστικό δείγμα των πρώιμων μυκηναϊκών χρόνων (16ος-15ος αιώνας π.Χ.).

Η παράσταση που φέρει το κύπελλο απεικονίζει το κυνήγι ταύρων. Στη σκηνή ο ένας ταύρος έχει παγιδευτεί στο δίχτυ, ο άλλος επιτίθεται σε 2 άντρες, ενώ ένας τρίτος καταφέρνει να ξεφύγει.

Το έκθεμα φυλάσσεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα.

Το χαρτονόμισμα στις εκδόσεις μας

Το χαρτονόμισμα περιλαμβάνεται στο βιβλίο Ελληνικό Χαρτονόμισμα. Ιστορικές Μαρτυρίες της Δρ Δήμητρας Τσαγκάρη. Περιλαμβάνει τα χαρτονομίσματα που κυκλοφόρησαν καθόλη την ιστορία του νεότερου ελληνικού κράτους: τραπεζογραμμάτια, κερματικά γραμμάτια και σχετικό υλικό. Καλύπτει 180 έτη ιστορίας. Σε μορφή χρονολογίου παρουσιάζονται οι σημαντικότερες στιγμές της ελληνικής ιστορίας, οι οποίες συνδέονται με τη νομισματική κυκλοφορία.

Μπορείτε να αγοράσετε το βιβλίο Ελληνικό Χαρτονόμισμα. Ιστορικές Μαρτυρίες στο e-shop της Alpha Bank.

Το τραπεζογραμμάτιο 500 δραχμών του 1932 εκτίθεται στο Μουσείο Χαρτονομισμάτων Ιονικής Τραπέζης της Alpha Bank στην Κέρκυρα.

Η έκθεση είναι ανοικτή για το κοινό. Δείτε τις ημέρες και ώρες λειτουργίας του Μουσείου.