Χάλκινο νόμισμα Γορδιανού Γ΄

Εμπρόσθια όψη

Κεφαλή Αλεξάνδρου με διάδημα σε δεξί προφίλ. Δεξιά υπάρχει η επιγραφή «ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ».

Οπίσθια όψη

Ο Αλέξανδρος επάνω στον Βουκεφάλα που καλπάζει. Από κάτω υπάρχει ένα αστέρι. Φέρει την επιγραφή «ΚΟΙΝΟΝ ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ Β ΝΕΩΚΟ» περιμετρικά.

Η λατρεία του Αλεξάνδρου στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία

Ο Γορδιανός Γ΄ ήταν ο μικρότερος νόμιμος Ρωμαίος αυτοκράτορας. Ανήλθε στο αξίωμά του σε ηλικία μόλις 13 ετών. Τα χρόνια της βασιλείας του επικρατούσε μια γενική ανασφάλεια για τους Ρωμαίους. Αυτό τους οδήγησε σε μια στροφή στο παρελθόν. 

Παρατηρείται μια έξαρση της λατρείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ιδιαίτερα στη Μακεδονία. Η διάδοσή της ήταν πρωτοφανής. Στη Θεσσαλονίκη και τη Βέροια διεξάγονταν τα Αλεξάνδρεια, γιορτές προς τιμήν του Αλεξάνδρου.

Το Κοινό των Μακεδόνων

Το Κοινό των Μακεδόνων ήταν συνομοσπονδία πόλεων που πρωτοεμφανίστηκε κατά τη βασιλεία του Φιλίππου Ε΄. Τα ίχνη του Κοινού χάθηκαν μετά την ήττα των Μακεδόνων από τους Ρωμαίους.

Αναβίωσε πάλι στα χρόνια του Ρωμαίου αυτοκράτορα Κλαυδίου, ο οποίος υποστήριζε και προωθούσε την τόνωση στοιχείων της παραδοσιακής ταυτότητας των κατεκτημένων επαρχιών.

Ο ρόλος του Κοινού όμως ήταν υποβαθμισμένος. Είχε χάσει προ πολλού την πολιτική ισχύ του και παρέμενε μια θρησκευτική ένωση. Κύριος σκοπός της ήταν η διάδοση της αυτοκρατορικής λατρείας και η διοργάνωση αγώνων προς τιμή των αυτοκρατόρων.

Η εικονογραφία των νομισμάτων της εποχής

Η έντονη λατρεία του Αλεξάνδρου αποτυπώθηκε και στις παραστάσεις των νομισμάτων του Κοινού των Μακεδόνων.

Το επικό παρελθόν της Μακεδονίας χρησιμοποιούνταν ως μέσο της αυτοκρατορικής προπαγάνδας, και οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες έσπευδαν να ταυτιστούν με τον Αλέξανδρο. Το ίδιο έκανε και ο Γορδιανός Γ΄.

Η γνωριμία του Αλεξάνδρου με τον Βουκεφάλα

Όταν ο βασιλιάς Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας αποφάσισε να αγοράσει ένα άλογο για τον 15χρονο γιο του Αλέξανδρο, κατέβηκε στη θεσσαλική πεδιάδα.

Είχε μάθει ότι ο ιπποτρόφος Φιλόνικος ο Θεσσαλός πωλούσε ένα άλογο για 13 τάλαντα. Ήταν ατίθασο όμως και γενικά δύσκολο να το αντιμετωπίσει κανείς. Δεν δεχόταν ούτε αναβάτη ούτε ανθρώπινη φωνή, και αγρίευε με όλους.

Ο Φίλιππος είχε αρχίσει να δυσανασχετεί και έδωσε εντολή να απομακρύνουν το άλογο, επειδή κατά τη γνώμη του ήταν πάρα πολύ άγριο.

Τότε, ο Αλέξανδρος, που ήταν παρών, είπε: «Τι άλογο χάνουν, επειδή δεν μπορούν να το χειριστούν από απειρία και μαλθακότητα!».

Στην αρχή ο Φίλιππος σώπασε. Επειδή όμως ο Αλέξανδρος έλεγε και ξαναέλεγε τα ίδια πολλές φορές και είχε ταραχτεί, ο Φίλιππος είπε: «Τολμάς και κατακρίνεις εσύ τους μεγαλύτερους, επειδή πιστεύεις ότι ξέρεις κάτι περισσότερο ο ίδιος ή επειδή μπορείς να κουμαντάρεις το άλογο καλύτερα;».

«Αυτό τουλάχιστον», απάντησε, «θα μπορούσα να το χειριστώ καλύτερα από άλλον». «Αν δεν το χειριστείς, ποια τιμωρία πρέπει να υποστείς για την αυθάδειά σου;». «Θα πληρώσω εγώ, μα τον Δία, την αξία του αλόγου», απάντησε ο Αλέξανδρος. Όλοι ξέσπασαν σε γέλια.

Η εξημέρωση που έμεινε στην ιστορία

Καθώς παρατηρούσε τη συμπεριφορά του αλόγου, ο Αλέξανδρος διαπίστωσε ότι το ζώο φοβόταν τη σκιά του. Έπιασε λοιπόν τα χαλινάρια και έστρεψε το άλογο προς τον ήλιο.

Αφού έτρεξε για λίγο δίπλα του, ενώ αυτό κάλπαζε, το χάιδεψε, καθώς το έβλεπε γεμάτο θυμό και αγριάδα. Έπειτα, με ένα πήδημα, κάθισε σταθερά επάνω του. Τράβηξε ελαφριά το χαλινάρι και έσφιξε το λουρί, χωρίς μαστίγωμα και σπιρούνιασμα. Και όταν είδε ότι το άλογο έπαψε να είναι απειλητικό, χαλάρωσε τα χαλινάρια και το άφησε να τρέξει, φωνάζοντας πια πιο δυνατά και χτυπώντας το με τα πόδια.

Στην αρχή ο Φίλιππος και η ακολουθία του ήταν αγχωμένοι και σιωπηλοί. Μόλις όμως ο Αλέξανδρος έστριψε και γύρισε πίσω σοβαρός και χαρούμενος, όλοι ζητωκραύγασαν.

Λέγεται ότι ο πατέρας του δάκρυσε από χαρά και, αφού κατέβηκε ο Αλέξανδρος από το άλογο, τον φίλησε και του είπε: «Παιδί μου, να ζητήσεις βασίλειο ισάξιο με σένα, γιατί η Μακεδονία δεν σε χωράει» (Πλούταρχος, Αλέξανδρος 6.1-6.8).

Μια σχέση ζωής

Ο Βουκεφάλας συντρόφευσε τον Αλέξανδρο για τα επόμενα περίπου 20 χρόνια. Μοιράστηκε μαζί του πολλές δυσκολίες και αντιμετώπισε πολλούς κινδύνους. Κανένας άλλος δεν είχε καταφέρει όλα αυτά τα χρόνια να τον ιππεύσει, εκτός από τον ίδιο τον Αλέξανδρο.

Λέγεται ότι μετά τη νίκη του εναντίον των Ινδών στη μάχη στον Υδάσπη ποταμό, ο Αλέξανδρος ίδρυσε μια πόλη στη δυτική όχθη του ποταμού, την Βουκεφάλεια. Η πόλη ονομάστηκε έτσι στη μνήμη του αλόγου του, που πέθανε εκεί από την κούραση και τα γηρατειά. Ο Βουκεφάλας ήταν ήδη 30 χρονών.

Ο Βουκεφάλας είναι ένα από τα πιο γνωστά άλογα στην παγκόσμια ιστορία.

Η Νομισματική Συλλογή της Alpha Bank δεν είναι ανοικτή για το κοινό.

Αν είστε ερευνητής ή ερευνήτρια, μπορείτε να μας επισκεφτείτε κατόπιν ραντεβού.

Για να κλείσετε ραντεβού, επικοινωνήστε μαζί μας.