Άγνωστος, Ο Θούριος του Ρήγα Φεραίου

Εμπνευσμένη από τον «Θούριο»

Πηγή έμπνευσης για τη σύνθεση ήταν το εμβληματικό ποίημα «Θούριος» του μεγάλου Έλληνα στοχαστή Ρήγα Φεραίου.

Ο Ρήγας Φεραίος έγραψε τον «Θούριο» το 1797, με σκοπό να ξεσηκώσει τους Έλληνες. Είναι ένας πατριωτικός ύμνος σε έμμετρο κείμενο, με πολλά στοιχεία αφηγηματικότητας.

Με την ελευθερία ως όραμα

Το όραμα του Ρήγα Φεραίου, όπως εκφράζεται μέσα από τους στίχους του ποιήματος, ήταν η ένωση όλων των βαλκανικών λαών και η ελευθερία, όχι μόνο των υπόδουλων Ελλήνων και των άλλων Βαλκάνιων λαών, αλλά όλων των κατοίκων της οθωμανικής αυτοκρατορίας ανεξάρτητα από θρησκεία και φυλή.

Μια σύνθεση γεμάτη συναίσθημα

Κεντρική μορφή της έγχρωμης λιθογραφίας είναι ένας άνδρας που παίζει λύρα καθισμένος στις ρίζες ενός δέντρου. Η μορφή αυτή συμβολίζει τον ίδιο τον Ρήγα Φεραίο.

Περιστοιχίζεται από άνδρες, γυναίκες και μικρά παιδιά, με παραδοσιακές ενδυμασίες, που ακούν προσεκτικά το εμβληματικό ποίημα «Θούριος», το οποίο τους καλούσε να διεκδικήσουν την ελευθερία τους.

Η σκηνή εκτυλίσσεται σε ανοιχτό χώρο, με το βάρος της σύνθεσης να δίνεται κυρίως στο πρώτο πλάνο, στις συγκεντρωμένες ανθρώπινες μορφές που σχηματίζουν ένα ημικύκλιο, στην κορυφή του οποίου τοποθετείται ο Ρήγας Φεραίος.

Ενδιαφέρουσα είναι η προσπάθεια να αποδοθούν τα ξεχωριστά προσωπικά χαρακτηριστικά των εικονιζομένων, η ποικιλία στα ενδύματα, οι κινήσεις και οι εκφράσεις τους.

Λίγα λόγια για τη ζωή του

Ο Ρήγας Βελεστινλής ή Φεραίος (1757-1798) γεννήθηκε στο Βελεστίνο, τις αρχαίες Φερές, της Θεσσαλίας. Ήταν Έλληνας συγγραφέας, πολιτικός, στοχαστής και επαναστάτης.

Καλλιεργημένος και γλωσσομαθής, κινητοποίησε τους λαούς της Βαλκανικής εναντίον των Οθωμανών, και θεωρείται ο πρόδρομος της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.

Ένας πολυτάλαντος επαναστάτης

Επηρεασμένος από τον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, πίστεψε στην ανάγκη της επαφής των Ελλήνων με τις νέες ιδέες που σάρωναν την Ευρώπη. Έτσι, ωθήθηκε στη συγγραφή ή μετάφραση βιβλίων σε δημώδη γλώσσα.

Συνδέθηκε επίσης με Έλληνες εμπόρους και διανοούμενους της διασποράς και κυκλοφόρησε επαναστατικά συγγράμματα και προκηρύξεις.

Ο Ρήγας Φεραίος καταπιάστηκε με τη μετάφραση στα Ελληνικά της έκδοσης Voyage du jeune Anacharsis en Grèce του Γάλλου συγγραφέα Jean-Jacques Barthélemy το 1797. Ένα αντίτυπο της γαλλικής έκδοσης ανήκει στη συλλογή σπάνιων βιβλίων της Alpha Bank.

Την ίδια χρονιά εκδόθηκε και η «Χάρτα» του Ρήγα Φεραίου, που περιείχε πλήθος από χάρτες και νομίσματα από τη γαλλική έκδοση. Ως πρώτος εμπνευστής ενός ελληνικού εθνικού κράτους κατά τα δυτικά πρότυπα, θέλησε να φτιάξει χάρτη, εθνικό ύμνο και σημαία.

Βιβλιογραφικές αναφορές

Ο Θούριος του Ρήγα Φεραίου αναφέρεται στις εκδόσεις:

• 1821 πριν και μετά: Έλληνες και Ελλάδα, επανάσταση και κράτος, σε επιμέλεια του Τάσου Σακελλαρόπουλου και της Μαρίας Δημητριάδου. Η έκδοση συνόδευσε την έκθεση «1821 Πριν και Μετά» που παρουσιάστηκε το 2021 στο Μουσείο Μπενάκη.

Μπορείτε να αγοράσετε την έκδοση 1821 πριν και μετά: Έλληνες και Ελλάδα, επανάσταση και κράτος από το e-shop της Alpha Bank.

• Λάμπρος Λιάβας, Φάγαμεν ψωμί, τραγουδήσαμεν και εγλεντήσαμεν! Τα τραγούδια και οι μουσικές του 1821, Αθήνα 2022.
• Γιώργος Σκίντσας, «Τα Τραγούδια και οι Μουσικές του 1821»,Το Βήμα της Κυριακής, 03.04.2022.

Το έργο Ο Θούριος του Ρήγα Φεραίου βρίσκεται αναρτημένο στο κατάστημα της Alpha Bank στον Βόλο.

Είναι προσβάσιμο κατά τις ημέρες και ώρες λειτουργίας του καταστήματος.

Αν είστε ερευνητής ή ερευνήτρια, μπορείτε να μας επισκεφθείτε κατόπιν ραντεβού.

Για να κλείσετε ραντεβού, επικοινωνήστε μαζί μας.