Νικόλαος Γύζης, Αλληγορία της ζωγραφικής

Ένα ξεχωριστό αντικείμενο

Ο Νικόλαος Γύζης έχει εξαιρετικά πλούσια εργογραφία. Ωστόσο, η Αλληγορία της ζωγραφικής παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο ως σύνθεση όσο και ως αντικείμενο.

Πρόκειται για μια μικρή παλέτα του ζωγράφου στην οποία φιλοτέχνησε ένα από τα αγαπημένα θέματά του, τον Ερωτιδέα.

Το μοτίβο του Ερωτιδέα

Ο Ερωτιδέας, δηλαδή ο θεός Έρωτας σε μικρή ηλικία, αποτελούσε, ήδη από το 1875, εμβληματικό στοιχείο των περισσότερων αλληγορικών συνθέσεων του Γύζη.

Στην Αλληγορία της ζωγραφικής, ένας μικρός Ερωτιδέας πάνω σε ποδήλατο επιτίθεται σε δράκους με όπλο του ένα πινέλο. Ο ζωγράφος έχει δημιουργήσει τους δράκους με έντονες χρωματικές κηλίδες. Στο άλλο άκρο της σύνθεσης διακρίνεται ένα δάφνινο στεφάνι μέσα σε χρυσό φόντο.

Εκφραστικότητα και χιούμορ

Η σύνθεση ξεχωρίζει για την ιδιαίτερη εκφραστικότητα και δεξιότητα του ζωγράφου. Ειδικά με τον τρόπο που αποδίδεται η κίνηση και η προσπάθεια του νεαρού Έρωτα να αντιμετωπίσει τα χρωματικά δαιμόνια.

Η απεικόνιση του μικρού θεού πάνω σε ένα σύγχρονο ποδήλατο προσδίδει έναν ανάλαφρο, χιουμοριστικό τόνο στο έργο.

Λίγα λόγια για τη ζωή του

Ο Νικόλαος Γύζης (1842-1901) γεννήθηκε στο Σκλαβοχώρι της Τήνου. Σπούδασε στο Σχολείο των Τεχνών στην Αθήνα σε μικρή ηλικία (1854-1864). Το 1868 πήγε στο Μόναχο με υποτροφία από το Ίδρυμα Ευαγγελιστρίας Τήνου. Εκεί έγινε δεκτός στην τάξη του περίφημου Γερμανού ζωγράφου και δασκάλου Karl von Piloty.

To 1872 επέστρεψε στην Αθήνα, όπου παρέμεινε για 2 χρόνια. Το 1880 έγινε επίτιμο μέλος της Ακαδημίας των Ωραίων Τεχνών, το 1882 αναπληρωτής καθηγητής στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου και το 1888 ανακηρύχθηκε τακτικός καθηγητής. Το 1895 πραγματοποίησε το δεύτερο και τελευταίο ταξίδι του στην Ελλάδα. Απεβίωσε στο Μόναχο.

Εικαστικές επιρροές

Στο Μόναχο ο Γύζης μαθήτευσε κοντά στον Hermann Anschutz και τον Alexander von Wagner στην Ακαδημία Καλών Τεχνών. Μυήθηκε στην καλλιτεχνική ζωή από τον Νικηφόρο Λύτρα, που είχε ήδη εγκατασταθεί εκεί από το 1860.

Το 1873 ταξίδεψε στην Ανατολή μαζί με τον Λύτρα. Το ταξίδι αυτό επηρέασε καθοριστικά την αντίληψή του, καθώς και την απόδοση του χρώματος και του φωτός στο έργο του.

Ο Γύζης κατόρθωσε να αφομοιώσει μια μεγάλη γκάμα από επιρροές χάρη στην εξαιρετική τεχνική του ικανότητα και τη δυναμική προσωπική του έμπνευση. Από τον ακαδημαϊκό ρεαλισμό της Σχολής του Μονάχου μέχρι τον συμβολισμό και το Jugendstil (γνωστό ως αρ νουβό στη Γαλλία), ο Γύζης κατάφερε να συνδυάσει στοιχεία και να δημιουργήσει ένα άμεσα αναγνωρίσιμο, προσωπικό ιδίωμα.

Αγαπημένα θέματα

Στα πρώιμα έργα του Γύζη κυριαρχούν τα ηθογραφικά θέματα και οι νεκρές φύσεις. Αργότερα στράφηκε με μεγάλη επιτυχία στα αλληγορικά θέματα, που τον απασχόλησαν το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα.

Αναδείχθηκε σε εκφραστή ενός νέου πνεύματος και προάγγελο του Jugendstil, ένα καλλιτεχνικό κίνημα που ξεκίνησε στη Γερμανία στα μέσα της δεκαετίας του 1890. Χαρακτηριστικά του ήταν τα φυτικά μοτίβα και η έντονη διακοσμητική διάθεση.

Μια δεσπόζουσα καλλιτεχνική μορφή

Ο Γύζης ήταν δεσπόζουσα μορφή τόσο της γερμανικής όσο και της νεοελληνικής τέχνης του 19ου αιώνα.

Σε αυτό συνέβαλαν:

• Η πολυσχιδής θεματογραφία του έργου του.
• H πλατιά τεχνοτροπική του εξέλιξη.
• Η ικανότητά του να υπερβαίνει την απλή διήγηση στις ηθογραφίες του.

Μέχρι το 1888 ο Γύζης έλαβε πληθώρα διακρίσεων από συμμετοχές του σε εκθέσεις. Σημαντικότερη ήταν το 3ο βραβείο στην Παγκόσμια Έκθεση του Παρισιού το 1878, όπου συμμετείχε στο γερμανικό τμήμα.

Το 1879 ήταν μέλος της κριτικής επιτροπής στη Διεθνή Έκθεση του Μονάχου. Το 1892 κέρδισε χρυσά μετάλλια στη Διεθνή Έκθεση στο Μόναχο και τη Μαδρίτη.

Στο Glaspalast το 1901 οργανώθηκε μεταθανάτια έκθεση αφιερωμένη στον Νικόλαο Γύζη, καθώς και στους επίσης εκλιπόντες Wilhelm Leibl και Arnold Bocklin.

Το έργο στις εκδόσεις μας

Η Αλληγορία της ζωγραφικής του Νικολάου Γύζη αναφέρεται στην έκδοση Η Συλλογή της Alpha Bank. Ζωγραφική – Χαρακτική – Γλυπτική, σε επιμέλεια της Ειρήνης Οράτη. Είναι μια επετειακή έκδοση για τα 125 χρόνια από την ίδρυση της Alpha Bank.

Μπορείτε να αγοράσετε την έκδοση Η Συλλογή της Alpha Bank. Ζωγραφική – Χαρακτική – Γλυπτική από το e-shop της Alpha Bank. 

Άλλες βιβλιογραφικές αναφορές

Η Αλληγορία της ζωγραφικής του Νικολάου Γύζη αναφέρεται στο βιβλίο Γύζης, της Νέλλης Μισιρλή.

Η Συλλογή Έργων Τέχνης της Alpha Bank δεν είναι ανοικτή για το κοινό.

Αν είστε ερευνητής ή ερευνήτρια, μπορείτε να μας επισκεφτείτε κατόπιν ραντεβού.

Για να κλείσετε ραντεβού, επικοινωνήστε μαζί μας.