Μανώλης Καλλιγιάννης, Κυπαρίσσια στον ήλιο

Δυνατές πινελιές και έμφαση στο χρώμα

Οι διακριτές χρωματικές φόρμες αποδίδουν αφενός την παρουσία των κυπαρισσιών, αφετέρου την ηλιόλουστη ατμόσφαιρα της σύνθεσης. Πρόκειται για επάλληλες πινελιές που σταδιακά δομούν το σύνολο. 

Χρωματικά, κυριαρχούν οι αποχρώσεις του κίτρινου και του πράσινου. Το λευκό χρώμα έρχεται να προσθέσει ακόμα περισσότερο φως και ένταση στο αποτέλεσμα. 

Το κυπαρίσσι και η σημασία του

Ο Καλλιγιάννης χρησιμοποιεί συχνά το κυπαρίσσι στα έργα του και του αποδίδει έναν ιδιαίτερο συμβολισμό. 

Η σχηματικά και χρωματικά λιτή φόρμα του δέντρου δίνει στον ζωγράφο τη δυνατότητα να του αποδώσει μια ιδιότυπη, συχνά μελαγχολική εσωτερικότητα. Αυτή όμως εξισορροπείται έντεχνα από το λαμπρό ηλιακό φάσμα στο φόντο της σύνθεσης. 

Μια χαρακτηριστική τοπιογραφία

Το έργο Κυπαρίσσια στον ήλιο είναι ενδεικτικό της θεματολογίας του Καλλιγιάννη. Επαληθεύει µε τον καλύτερο τρόπο τα λόγια του ίδιου του ζωγράφου: «Για πρώτη φορά, ξαναβλέποντας το τοπίο της Μυτιλήνης, αποκτώ άμεσες οπτικές συγκινήσεις που µε συνεπαίρνουν».   

Αυτές ακριβώς τις οπτικές συγκινήσεις, καθώς και τον εσωτερικό κραδασμό που προκαλούν, επιχειρεί να μεταφέρει αυτούσια στον μουσαμά ο Καλλιγιάννης.

Λίγα λόγια για τη ζωή του

Ο Μανώλης Καλλιγιάννης (1923-2010) γεννήθηκε στη Λέσβο. Εκεί έλαβε και τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής και σχεδίου με δάσκαλο τον ντόπιο ζωγράφο Αντώνη Πρωτοπάτση, από το 1938 έως το 1940.

Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Πανεπιστήμιο Witwatersrand του Γιοχάνεσμπουργκ (1945-1948), ωστόσο δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές του.

Από το 1959, ο Καλλιγιάννης εγκαταστάθηκε στο Παρίσι και εργάστηκε ως επαγγελματίας ζωγράφος. Επέστρεψε μόνιμα στην Ελλάδα το 1978.

Για πολλά χρόνια (1979-1999) διηύθυνε το ΜουσείοΒιβλιοθήκη Στρατή Ελευθεριάδη (Tériade) στη Μυτιλήνη.

Εικαστικές επιρροές

Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Παρίσι, ο Καλλιγιάννης επηρεάστηκε από την αφαιρετική τέχνη. Τα πρώτα έργα που δημιούργησε κινούνταν σε αυτό το πλαίσιο.

Αξιοποίησε στην τέχνη του τα διδάγματα του μεταιμπρεσιονιστή ζωγράφου Paul Cézanne. Η επιρροή του τελευταίου εντοπίζεται κυρίως στην ογκομετρική χρήση του χρώματος και τη γεωμετρική σύλληψη της φόρμας.

Εμφανή επίδραση στο έργο του Καλλιγιάννη άσκησε γενικότερα ο ιμπρεσιονισμός, με έμφαση στην απόδοση της στιγμιαίας εντύπωσης και την αίσθηση του φευγαλέου.

Αγαπημένα θέματα

Ο Καλλιγιάννης ασχολήθηκε εντατικά µε την τοπιογραφία. Στο έργο του απεικόνισε κυρίως όψεις της γενέτειράς του, της Λέσβου.

Το ελληνικό τοπίο, και ιδιαίτερα αυτό της Λέσβου, αποτέλεσε τον μοναδικό σχεδόν θεματικό πόλο γύρω από τον οποίο κινήθηκε η παραγωγή του ζωγράφου.

Κύρια έμπνευση για αυτήν την ενασχόληση ήταν η μόνιμη επιστροφή του καλλιτέχνη στην Ελλάδα τη δεκαετία του ’70.

Τεχνοτροπία

Ο Καλλιγιάννης κατόρθωσε να ισορροπήσει µε επιτυχία ανάμεσα στην παράσταση και την αφαίρεση.

Το φως και το χρώμα είναι οι 2 βασικοί πυλώνες της ζωγραφικής του. Σε αυτούς εδράζεται η προσπάθειά του να μεταγράψει ρεαλιστικά, και ταυτόχρονα ποιητικά, την οπτική πραγματικότητα που τον περιβάλλει.

Τα έργα του Καλλιγιάννη συνδυάζουν αρμονικά την αφαιρετική διατύπωση με τον επιβλητικό ρόλο του χρώματος. Είναι επίσης χαρακτηριστική η σχεδόν ιμπρεσιονιστική απόδοση του αιγαιοπελαγίτικου τοπίου.

Το έργο στις εκδόσεις μας

Τα Κυπαρίσσια στον ήλιο του Μανώλη Καλλιγιάννη αναφέρονται στις παρακάτω εκδόσεις της Alpha Bank:

• Η Συλλογή της Alpha Bank. Ελληνική Τέχνη από το 1920 έως σήμερα, σε επιμέλεια της Ειρήνης Οράτη. Η έκδοση συνόδευσε έκθεση της Συλλογής στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη.
  Μπορείτε να αγοράσετε την έκδοση Η Συλλογή της Alpha Bank. Ελληνική Τέχνη από το 1920 έως σήμερα από το eshop της Alpha Bank.
• Περιοδικό Μαζί (τχ. 43, Ιανουάριος 2018).

Άλλες βιβλιογραφικές αναφορές

Η ενότητα έργων στην οποία ανήκει ο πίνακας αναφέρεται στο περιοδικό Ζυγός (τχ. 1, Απρίλιος 1973).

Το έργο Κυπαρίσσια στον ήλιο εκτίθεται στο κατάστημα Πεύκων Θεσσαλονίκης της Alpha Bank στην οδό 3η Γ. Παπανικολάου 66.

Είναι προσβάσιμο κατά τις ημέρες και ώρες λειτουργίας του καταστήματος.

Αν είστε ερευνητής ή ερευνήτρια, μπορείτε να μας επισκεφτείτε κατόπιν ραντεβού.

Για να κλείσετε ραντεβού, επικοινωνήστε μαζί μας.