Νίκος Κεσσανλής, Souvenir d’ Italie (τρίπτυχο)

Με το έργο Souvenir d’ Italie, ο Κεσσανλής πραγματεύεται το ζήτημα της ταυτότητας και της μνήμης. Πρόκειται για ένα είδος μνείας στην ιστορική έκθεση «Τρεις προτάσεις για μια Νέα Ελληνική Γλυπτική» που διοργάνωσε ο Γάλλος τεχνοκριτικός, φιλόσοφος και φίλος του καλλιτέχνη Pierre Restany (1930-2003) στο φουαγέ του Teatro La Fenice, κατά τη διάρκεια της 32ης Biennale της Βενετίας το 1964. Στην έκθεση, ο Νίκος Κεσσανλής μαζί με τους καλλιτέχνες Βλάση Κανιάρη και Δανιήλ Παναγόπουλο ανέπτυξαν 3 περιβάλλοντα που διαπλέκονταν μεταξύ τους.

Μια σύνθεση σε 3 τμήματα

Το έργο αποτελείται από 3 ευδιάκριτα τμήματα με ξεχωριστά συμβολικά στοιχεία. Το κάτω μέρος τους διατρέχεται από τον τίτλο της σύνθεσης. Παράλληλα, κάθε τμήμα έχει τον δικό του συμπληρωματικό τίτλο με πολύχρωμη γραμματοσειρά. Οι επιμέρους τίτλοι προσθέτουν αφηγηματικότητα στη σύνθεση.

• «Si je vous le disois en douteries vous»

Στο 1ο τμήμα του έργου, με τίτλο «Si je vous le disois en douteries vous», «Αν σας το έλεγα θα αμφιβάλλατε» στα ελληνικά, απεικονίζεται ο ίδιος ο Νίκος Κεσσανλής. Έχει σχεδιάσει τη μορφή του με μια ιδιότυπη μείξη, που αποτελείται από μια φωτογραφία του και το σώμα από μια φιγούρα τραπουλόχαρτου.

• «Je m’ appelle Chryssa»
  
  Το μεσαίο τμήμα έχει τον τίτλο «Je m’ appelle Chryssa», «Με λένε Χρύσα» στα ελληνικά. Στο πλάι του κάτω μέρους, υπάρχει μια φωτογραφία της συζύγου του και επίσης σημαντικής καλλιτέχνιδος, Χρύσας Ρωμανού, η οποία πλαισιώνεται από ένα από τα λευκά σεντόνια που είχε στήσει ο Κεσσανλής στην έκθεση του 1964.
  
  
• «Le drap de lit va bien tous les marries de Paris»
  
  Ο τίτλος του τελευταίου τμήματος «Le drap de lit va bien tous les marries de Paris», «Τα σεντόνια του κρεβατιού ταιριάζουν καλά σε όλους τους παντρεμένους του Παρισιού» στα ελληνικά, αποτελεί ακόμα μία αναφορά στην έκθεση του 1964. Διακρίνονται οι φωτογραφίες 3 ανδρών, μεταξύ των οποίων ο Κεσσανλής και ο Restany. Φοράνε κοστούμια και πλαισιώνονται και αυτοί από λευκά σεντόνια. Στο κέντρο του τελευταίου τμήματος, αναγράφεται η φράση «alla prossima», «μέχρι την επόμενη φορά».

Σύμπραξη από κείμενα, εικόνες και σύμβολα

Στο έργο Souvenir d’ Italie, ο Κεσσανλής χρησιμοποιεί ποικίλα υλικά και τεχνικές, ενώ συνδυάζει ζωγραφική, κολάζ, φωτογραφία και στένσιλ. Επίσης, αναμειγνύει στοιχεία καθημερινότητας με εικόνες σουρεαλιστικές και αφηρημένες. Μέσα από τη σύμπραξη κειμένων, εικόνων και συμβόλων, ο καλλιτέχνης προκαλεί τους θεατές να δώσουν τις δικές τους ερμηνείες.

Λίγα λόγια για τη ζωή του

Ο Νίκος Κεσσανλής (1930-2004) γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Από το 1944 έως το 1948, μαθήτευσε στο εργαστήριο του Γιάννη Σπυρόπουλου. Συνέχισε τις σπουδές του στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών με δάσκαλο τον Γιάννη Μόραλη έως το 1955.

Το 1957 σπούδασε τεχνικές συντήρησης στο Instituto Centrale del Restauro στη Ρώμη κι έπειτα εγκαταστάθηκε στο Παρίσι. Το 1964 συμμετείχε στην ιστορική ομαδική έκθεση «Τρεις προτάσεις για μια Νέα Ελληνική Γλυπτική» στην Ιταλία. Την έκθεση είχε επιμεληθεί ο Γάλλος τεχνοκριτικός και φιλόσοφος Pierre Restany.

Το 1981 εξελέγη καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα. Από το 1991 έως το 1996, διετέλεσε πρύτανης της Σχολής.

Eικαστικές επιρροές

Το καλλιτεχνικό ύφος του Νίκου Κεσσανλή δέχτηκε επιρροές από:

• Τον κυβισμό
• Την άμορφη τέχνη
• Τον αφηρημένο εξπρεσιονισμό
• Τον νέο ρεαλισμό (Nouveau Realisme)

Μια ιδιαίτερη τεχνοτροπία

Οι συνθέσεις του Κεσσανλή συνοψίζουν την έμφαση που έδινε στη χειρονομία και τη συνθετική διαδικασία της συναρμολόγησης υλικών και εικόνων. Επιπλέον, ο καλλιτέχνης παρουσίασε εικαστικές προτάσεις για μια νέα τεχνική της εικόνας που αξιοποιεί τη φωτογραφική μέθοδο.

Σημαντικός εικαστικός ερευνητής

Η εικαστική έρευνα του Νίκου Κεσσανλή ήταν ιδιαιτέρως σημαντική στον ευρωπαϊκό χώρο. Τα χρόνια 1963-1976 το ενδιαφέρον του εστίασε στη:

• Φωτομηχανική ανάλυση της δομής της εικόνας
• Χρήση των τεχνικών της φωτογραφίας και του θέατρου σκιών στη ζωγραφική.

Η ερευνητική αυτή περίοδος υπήρξε προάγγελος του κινήματος Mec Art (Μηχανική Τέχνη) και ανέδειξε τον Κεσσανλή ως έναν από τους βασικότερους εκπροσώπους της νέας εικαστικής τάσης.

Mec Art: Όταν η ζωγραφική συναντά τη φωτογραφία

Η Mec Art (Μηχανική Τέχνη) είναι μια εικαστική τάση που εμφανίστηκε στην καλλιτεχνική ευρωπαϊκή σκηνή γύρω στο 1963. Είναι η φωτομηχανική μεταφορά με τη χρήση μεταξοτυπίας επάνω σε φωτοευαισθητοποιημένο πανί ή άλλη ουδέτερη επιφάνεια.

Με βασικό άξονα τη χρήση της τεχνολογίας, ο καλλιτέχνης αναδομεί τη δισδιάστατη εικόνα και καταρρίπτει τη μοναδικότητα ενός έργου. Η μηχανική επεξεργασία των φωτογραφιών συμβάλλει στην αστείρευτη δημιουργία νέων εικόνων. Έτσι, η Mec Art σηματοδοτεί την αρχή του πολλαπλού στη ζωγραφική.

Ο Νίκος Κεσσανλής στη Συλλογή Έργων Τέχνης της Alpha Bank

Στη Συλλογή μας ανήκει επίσης το έργο του Κεσσανλή Pierre Restany.

Ο πίνακας περιλαμβάνεται στην ενότητα έργων «Φαντασμαγορία της ταυτότητας», με την οποία ο καλλιτέχνης θεμελίωσε και διαμόρφωσε τη φωτομηχανική μέθοδο.

Συμμετοχή σε εκθέσεις

Το έργο Souvenir d’ Italie παρουσιάστηκε στις ομαδικές εκθέσεις:

• Biennale Βενετίας, 1988
• Η Συλλογή της Alpha Bank από το 1920 έως σήμερα, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, 2006

Και στις ατομικές:

• Nicos, Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης, 1989
• Νίκος Κεσσανλής, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, 1997
• Πρόσωπα. Εκδοχές της ανθρώπινης μορφής 1953/1997, Κέντρο Σύγχρονης Εικαστικής Δημιουργίας Ρεθύμνου, 1998

Το έργο στις εκδόσεις μας

Το έργο Souvenir d’ Italie του Νίκου Κεσσανλή αναφέρεται στην έκδοση της Alpha Bank Η Συλλογή της Alpha Bank. Ελληνική Τέχνη από το 1920 έως σήμερα, σε επιμέλεια Ειρήνης Οράτη. Η έκδοση συνόδευσε την ομότιτλη έκθεση που εγκαινιάστηκε στη Θεσσαλονίκη το 2006.

Μπορείτε να αγοράσετε την έκδοση Η Συλλογή της Alpha Bank. Ελληνική Τέχνη από το 1920 έως σήμερα από το e-shop της Alpha Bank.

Άλλες βιβλιογραφικές αναφορές

Το έργο Souvenir d’ Italie αναφέρεται επίσης στα:

• P. Restany, Nikos, 1988
• Χ. Καμπουρίδης, Nikos, Ο Πλατωνισμός ενός Βαρβάρου, 1988
• Γ. Τζιρτζιλάκης, Ν. Κεσσανλής, 1997
• Νίκος Κεσσανλής, Πρόσωπα. Εκδοχές της ανθρώπινης μορφής 1953/1997, 1998
• Μ. Στεφανίδης, Ελληνομουσείον, τ. Β, 2001
• Θ. Μουτσόπουλος, Σύγχρονοι Έλληνες Εικαστικοί. Νίκος Κεσσανλής, 2009
• Ν. Κεσσανλής. Amour, 2017-2018

Η Συλλογή Έργων Τέχνης της Alpha Bank δεν είναι ανοικτή για το κοινό.

Μπορείτε να την επισκεφτείτε κατόπιν ραντεβού. Για να κλείσετε ραντεβού, επικοινωνήστε μαζί μας.