Δημήτρης Γαλάνης, Οφηλία (εικονογράφηση)

Το εξώφυλλο 

Στο κέντρο εμφανίζεται σύνθεση μικρών διαστάσεων με λουλούδια, μέσα σε τριπλό διακοσμητικό πλαίσιο. Το πλαίσιο συμπεριλαμβάνει τον τίτλο του βιβλίου.  

Μετά το εξώφυλλο 

Η ολοσέλιδη οξυγραφία στη δεύτερη σελίδα του βιβλίου (προμετωπίδα) φανερώνει σε μεγάλο βαθμό τις εικαστικές αναζητήσεις του Γαλάνη.  

Το θέμα της ταυτίζεται με τον τίτλο του βιβλίου: Σε ένα σκοτεινό, πυκνό δάσος, μέσα στα νερά ενός ποταμιού κείτεται το άψυχο σώμα της Οφηλίας. Το αριστερό της χέρι ακουμπά στον κορμό της και το δεξί χάνεται μέσα στα νερά, όπου διακρίνονται 3 λουλούδια.  

Το έργο έχει χαραχθεί με μεγάλη επιμέλεια, όπως φαίνεται:  

• Στην απόδοση της ήρεμης έκφρασης της κοπέλας.  
• Στις πτυχώσεις του φορέματός της. 

Ο Γαλάνης τύπωσε ο ίδιος την οξυγραφία στο πιεστήριο του Εντγκάρ Ντεγκά (Edgar Degas) στο ατελιέ του στην Μονμάρτρη. 

Η διακόσμηση των εσωτερικών σελίδων 

Ο Γαλάνης δημιούργησε περίπου 30 ξυλογραφημένα διακοσμητικά για τις σελίδες του βιβλίου.  

Εντός του κειμένου, υπάρχουν μικρά επίτιτλα, δηλαδή τυπωμένα διακοσμητικά στο κενό διάστημα στην αρχή των κεφαλαίων. Υπάρχουν επίσης υποσέλιδα και κοσμήματα. Όλα έχουν σχεδιαστεί εξ ολοκλήρου με κόκκινο μελάνι.  

Λίγα λόγια για τη ζωή του 

Ο Δημήτρης Γαλάνης (1879-1966) γεννήθηκε στην Αθήνα. Από το 1897 έως το 1899 φοίτησε στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών του Πολυτεχνείου. Εκεί παρακολούθησε μαθήματα σχεδίου κοντά στον σπουδαίο ζωγράφο και δάσκαλο Νικηφόρο Λύτρα.  

Το 1900 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου σπούδασε με υποτροφία στην École des Beaux-Arts.  

Έως το 1912 δημοσίευε γελοιογραφίες σε διάφορα γαλλικά σατιρικά περιοδικά (Le Rire, Assiette au Beurre, Frou-Frou).  

Το ενδιαφέρον του για τη χαρακτική άρχισε να εκδηλώνεται συστηματικά ήδη από το διάστημα 1907-1909. Τότε ξεκίνησε να ασχολείται αρχικά με την τεχνική της ξυλογραφίας. 

Το διάστημα 1930-1937 δίδαξε χαρακτική στο εργαστήριό του σε Έλληνες καλλιτέχνες που σπούδαζαν στο Παρίσι, όπως ο Ν. Χατζηκυριάκος-Γκίκας.  

Εικαστικές επιρροές 

Η διαμονή του στο Παρίσι ήταν καταλυτική. Εκεί είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει τις καλλιτεχνικές εξελίξεις και να υιοθετήσει επιλεκτικά κάποιες από αυτές, όπως ο κυβισμός.  

Βρέθηκε στον ίδιο κύκλο με μεγάλους ζωγράφους της εποχής, όπως ήταν ο Pablo Picasso, ο Henri Matisse, ο Georges Braque και ο André Derain. 

Αγαπημένα θέματα 

Ο Γαλάνης απεικόνιζε κυρίως νεκρές φύσεις. Αργότερα στράφηκε στην απεικόνιση του τοπίου, του γυμνού, των μυθολογικών θεμάτων.  

Όταν επικέντρωσε τις επαγγελματικές του δραστηριότητες στην εικονογράφηση βιβλίων και λευκωμάτων, απλώθηκε σε όλες τις θεματογραφικές περιοχές. 

Τεχνοτροπία 

Ο Δημήτρης Γαλάνης θεωρείται ένας από τους πρώτους Ευρωπαίους χαράκτες που δημιούργησαν κυβιστικά χαρακτικά. Το έργο του διακρίνεται για την ποιότητά του και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα των γραμμικών του διατυπώσεων.  

Στη δεκαετία του 1930, μαζί με άλλους καλλιτέχνες, επέστρεψε σε έναν περισσότερο ακαδημαϊκό, περιγραφικό και λεπτομερή εικαστικό τρόπο. Έτσι, οριοθέτησε με σαφήνεια το προσωπικό του ύφος σε δρόμους περισσότερο κλασικούς. 

Ένας καταξιωμένος καλλιτέχνης 

Ο Γαλάνης πραγματοποίησε ατομικές και συμμετείχε σε ομαδικές εκθέσεις στο Παρίσι, τα μεγάλα ευρωπαϊκά και αμερικανικά κέντρα, και την Αίγυπτο. 

Η πρώτη του έκθεση το 1928 στο Ιλίου Μέλαθρον στην Αθήνα ήταν ουσιαστικά η πρώτη γνωριμία του κοινού με την έντεχνη χαρακτική. Τα έργα του έγιναν σημεία αναφοράς για τα επόμενα 20 τουλάχιστον χρόνια.  

Το 1945 εξελέγη καθηγητής Χαρακτικής στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού και ανακηρύχθηκε μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας. Το 1949 έγινε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. 

Ο θεμελιωτής της χαρακτικής 

Ο Δημήτρης Γαλάνης θεωρείται ο μεγάλος δάσκαλος και ο αναμφισβήτητος θεμελιωτής της χαρακτικής στην Ελλάδα. Επηρέασε όσο κανείς άλλος τις νεότερες γενιές Ελλήνων χαρακτών. Για πολλές δεκαετίες, σε έργα πολύ διαφορετικών καλλιτεχνών, ανιχνεύονταν στοιχεία και επιρροές από το δικό του έργο. 

Το σημαντικότερο όμως όφελος για τη χαρακτική ήταν ότι κέρδισε την ανεξαρτησία της. Η δεκαετία 1925-1935 ήταν η περίοδος που η χαρακτική στην Ελλάδα έγινε πραγματικά αυθύπαρκτη. 

Χάρη στην τόση ακτινοβολία του, το 1932 λειτούργησε ξανά η έδρα της Χαρακτικής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, που είχε διακόψει τη λειτουργία της από το 1914.   

Ο Γαλάνης στη Συλλογή της Alpha Bank 

H Συλλογή Έργων Τέχνης της Alpha Bank περιλαμβάνει έναν μεγάλο αριθμό βιβλίων που εικονογράφησε ο Δημήτρης Γαλάνης. Πρόκειται για εκδόσεις γαλλικές και ελληνικές. Σε αυτές ο Γαλάνης φιλοτέχνησε:  

• Εξώφυλλα. 
• Μικρά διακοσμητικά (οι λεγόμενες βινιέτες). 
• Πρωτογράμματα και προμετωπίδες. 

Η Συλλογή Έργων Τέχνης κατέχει επίσης την ανθογραφία Les marguerites, μια σπάνια μονοτυπία του μεγάλου χαράκτη. Επιπλέον, στη Συλλογή σπάνιων βιβλίων της Βιβλιοθήκης της Alpha Bank ανήκει και το βιβλίο The Comedies, Histories and Tragedies of Shakespeare που εικονογράφησε ο ίδιος.

Ένα σπάνιο απόκτημα 

Το βιβλίο Οφηλία του Γ. Σ. Σπυριδάκη εκδόθηκε συνολικά σε 125 αντίτυπα. Η Συλλογή Έργων Τέχνης της Alpha Bank κατέχει το αντίτυπο με αριθμό 124. 

Τυπώθηκε στο τυπογραφείο Daupeley-Gouverneur στο Nogent-le-Rotrou στη βόρεια Γαλλία, σε χαρτί Vélin d’Arches teinté. 

Βιβλιογραφικές αναφορές 

Η εικονογράφηση του Δημήτρη Γαλάνη στο βιβλίο Οφηλία του Γ. Σ. Σπυριδάκη αναφέρεται στις παρακάτω εκδόσεις: 

• Η χαρακτική και η ζωγραφική του Δ. Γαλάνη, του Εμμ. Μαυρομμάτη (διδακτορική διατριβή 1983). 
• Δημήτρης Γαλάνης. Τα εικονογραφημένα βιβλία, ΜΙΕΤ, 2014. Η έκδοση πραγματοποιήθηκε με την ευκαιρία της ομώνυμης έκθεσης που συνδιοργάνωσαν το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης και η Alpha Bank. Είναι ο πληρέστερος κατάλογος των εκδόσεων που εικονογράφησε ο Δημήτρης Γαλάνης.
  Μπορείτε να αγοράσετε την έκδοση Δημήτρης Γαλάνης. Τα εικονογραφημένα βιβλία από το e-shop της Alpha Bank. 

Η Συλλογή Έργων Τέχνης της Alpha Bank δεν είναι ανοικτή για το κοινό. 

Αν είστε ερευνητής ή ερευνήτρια, μπορείτε να μας επισκεφτείτε κατόπιν ραντεβού.

Για να κλείσετε ραντεβού, επικοινωνήστε μαζί μας.