Κωνσταντίνος Βολανάκης, Τα εγκαίνια της Διώρυγος της Κορίνθου

Οι 3 παραλλαγές της θαλασσογραφίας 

Το έργο Τα Εγκαίνια της Διώρυγος της Κορίνθου του Κωνσταντίνου Βολανάκη ολοκληρώθηκε πιθανότατα αμέσως μετά τα επίσημα εγκαίνια της διώρυγας, που έγιναν στις 6 Αυγούστου 1893. 

Ο πίνακας αποτελεί την 3η παραλλαγή πάνω στο ίδιο θέμα. Είναι ελάχιστα μικρότερος σε διαστάσεις από τους άλλους 2, ενώ η δομή είναι ίδια και στους 3 πίνακες. 

Το πρώτο από τα 3 έργα αγοράστηκε από την Εταιρεία της Διώρυγας της Κορίνθου. Σήμερα ανήκει στη συλλογή της Εθνικής Τράπεζας. Το δεύτερο ανήκει στη συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος. 

Ένα μοναδικό τοπίο στεριάς και θάλασσας 

Ο Βολανάκης εκμεταλλεύτηκε την προοπτική που του προσέφερε η ιδιόμορφη τομή του βράχου. Το γεγονός προβάλλεται πάνω σε αυτό το τόσο ξεχωριστό, μοναδικό τοπίο στεριάς και θάλασσας. Με βάση αυτό οργανώνει αρμονικά τις συστοιχίες των σημαιοστολισμένων πλοίων αριστερά και δεξιά. 

Στο βάθος αριστερά απεικονίζεται η τελετή του αγιασμού με κάθε λεπτομέρεια. Τα βασιλικά σκάφη ξεχωρίζουν στο κέντρο του πίνακα. Στο πρώτο επίπεδο τοποθετούνται οι βάρκες. 

Λίγα λόγια για τη ζωή του 

Ο Κωνσταντίνος Βολανάκης (1837-1907) γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης. Ήταν γιος πολυμελούς οικογένειας εμπόρων. Εργάστηκε αρχικά ως λογιστής στην Τεργέστη. 

Το 1865 πήγε στο Μόναχο. Εκεί σπούδασε Ζωγραφική κοντά στον Karl von Piloty. Το 1883 επέστρεψε στην Ελλάδα και ανέλαβε έδρα καθηγητή στο Σχολείο των Τεχνών μέχρι το 1903. Παράλληλα δίδασκε στο Καλλιτεχνικό Κέντρο, μια σχολή ζωγραφικής που είχε ιδρύσει ο ίδιος το 1895. 

Εικαστικές επιρροές 

Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Μόναχο, ο Βολανάκης επιδόθηκε στην τοπιογραφία και κυρίως τη θαλασσογραφία. Επηρεάστηκε έντονα από την ολλανδική θαλασσογραφική παράδοση. 

Στα τοπία του ζωγράφου υπάρχουν επιρροές από τη Σχολή της Barbizon, που ανήκε στο ευρύτερο ρεύμα του ρεαλισμού στην τέχνη. Στοιχεία συναντάμε επίσης και από το έργο του Γάλλου ζωγράφου Jean-Baptiste-Camille Corot (1796-1875). 

Πέρα από τις ακαδημαϊκές τάσεις της εποχής, το κίνημα του ιμπρεσιονισμού επηρέασε αρκετά τον Βολανάκη. Κύρια χαρακτηριστικά του κινήματος είναι τα ζωντανά χρώματα, οι συνθέσεις σε εξωτερικούς χώρους, συχνά υπό ασυνήθιστες οπτικές γωνίες, και η έμφαση στην αναπαράσταση του φωτός. 

Αγαπημένα θέματα  

O Βολανάκης ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες θαλασσογράφους. Τα πλοία και τα λιμάνια ήταν η μόνιμη πηγή έμπνευσής του. Η απεικόνιση των εγκαινίων της διώρυγας αποτελεί ένα εξαιρετικό δείγμα της τέχνης του. 

Πέρα από τις θαλασσογραφίες, στα έργα του απεικόνισε σημαντικά γεγονότα του κοινωνικού βίου. Στην αρχή της πορείας του είχε ασχοληθεί αρκετά και με την τοπιογραφία. 

Ένας καταξιωμένος καλλιτέχνης 

Ο Βολανάκης αποτέλεσε αναμφισβήτητα μια από τις δεσπόζουσες φυσιογνωμίες της νεοελληνικής ζωγραφικής. 

Έλαβε πολλές διακρίσεις κατά την παραμονή του στο Μόναχο, κυρίως σε εκθέσεις της Καλλιτεχνικής Εταιρείας. 

Το 1877 εξέθεσε στο Λονδίνο τη Ναυμαχία του Τραφάλγκαρ, που αγοράστηκε από το Υπουργείο Ναυτικών της Αγγλίας. 

Το 1883 παρουσίασε στα Ανάκτορα τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας. Το 1889 του απενεμήθη ο Αργυρούς Σταυρός του Σωτήρος. Τιμήθηκε επίσης στη Διεθνή Έκθεση Αθηνών (1903) και τη Διεθνή Έκθεση της Bordeaux (1907). 

Η Σχολή του Μονάχου 

Μαζί με τους Νικηφόρο Λύτρα, Νικόλαο Γύζη και Γεώργιο Ιακωβίδη, ο Βολανάκης ανήκει στη Σχολή του Μονάχου (ακαδημαϊκός ρεαλισμός). Κοινό σημείο για τους 4 ζωγράφους ήταν οι σπουδές τους στη Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών της γερμανικής πόλης. 

Η Σχολή του Μονάχου ήταν το πλέον σημαντικό εικαστικό κίνημα στην Ελλάδα του 19ου αιώνα. Πήρε το όνομα του από το ομώνυμο γερμανικό καλλιτεχνικό ρεύμα (Münchner Schule). 

Χαρακτηριστικά του είναι: 

• Η άριστη τεχνική στη χρήση των χρωμάτων. 
• Οι σκηνές με πομπώδες και θεατρικό στοιχείο. 
• Η απεικόνιση του βίου των αστικών κέντρων και της υπαίθρου (ηθογραφία). 

Η διάνοιξη της Διώρυγας της Κορίνθου ήταν άριστη θεματογραφική ευκαιρία για τον Βολανάκη, που αντλούσε την έμπνευσή του από τη θάλασσα, τα πλοία και τα λιμάνια. 

Τα εγκαίνιά της στις 6 Αυγούστου 1893 έγιναν σε μια εποχή που πραγματοποιήθηκαν μεγάλα δημόσια έργα στην Ελλάδα. Εκείνη η εποχή χαρακτηρίστηκε από την πρωθυπουργία του μεγάλου Έλληνα πολιτικού Χαρίλαου Τρικούπη.  

Το σημαντικότερο από όλα τα έργα ήταν η διάνοιξη του Ισθμού της Κορίνθου. Ένα έργο που ολοκληρώθηκε περίπου 2.000 χρόνια μετά τη σύλληψή του, από την εποχή του Περίανδρου, το 602 π.Χ. 

Η συνένωση του Κορινθιακού με τον Σαρωνικό κόλπο επέτρεψε την ταχύτερη μετακίνηση των εμπορικών πλοίων. Έτσι τα πλοία απέφυγαν τον χρονοβόρο περίπλου της Πελοποννήσου. 

To έργο στις εκδόσεις μας 

Το έργο Τα εγκαίνια της Διώρυγος της Κορίνθου του Κωνσταντίνου Βολανάκη αναφέρεται στις εκδόσεις: 

• Η Συλλογή της Alpha Bank. Ζωγραφική – Χαρακτική – Γλυπτική (2005), σε επιμέλεια της Ειρήνης Οράτη. Η έκδοση παρουσιάζει τα σημαντικότερα έργα της Συλλογής Έργων Τέχνης από το 1880 έως σήμερα. 
  Μπορείτε να αγοράσετε την έκδοση Η Συλλογή της Alpha Bank. Ζωγραφική – Χαρακτική – Γλυπτική από το e-shop της Alpha Bank. 
• 1821 Πριν και Μετά: Έλληνες και Ελλάδα, Επανάσταση και Κράτος (2021), σε επιμέλεια Τάσου Σακελαρόπουλου και Μαρίας Δημητριάδου. Η έκδοση αποτελεί τον μνημειώδη κατάλογο της ομώνυμης έκθεσης που παρουσιάστηκε στο Μουσείο Μπενάκη. Είναι μία από τις σημαντικότερες εκδόσεις των τελευταίων χρόνων για τη νεότερη Ελλάδα.
  Μπορείτε να αγοράσετε την έκδοση 1821 Πριν και Μετά: Έλληνες και Ελλάδα, Επανάσταση και Κράτος από το e-shop της Alpha Bank, στα Ελληνικά και τα Αγγλικά.  

Η Συλλογή Έργων Τέχνης της Alpha Bank δεν είναι ανοικτή για το κοινό. 

Αν είστε ερευνητής ή ερευνήτρια, μπορείτε να μας επισκεφτείτε κατόπιν ραντεβού.

Για να κλείσετε ραντεβού, επικοινωνήστε μαζί μας.